Kerken in heel Nederland zich op allerlei manieren ingezet voor hulp in de opvangcrisis, bijvoorbeeld door het verzorgen van acute noodopvang, ondersteund door onze partner Stichting INLIA. Vrijdag 23 september ging een delegatie vanuit het landelijk dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland op bezoek in Groningen om te zien en te horen hoe de kerken daar in actie zijn gekomen voor mensen die anders in Ter Apel buiten de poort moesten slapen.
In de Laarkerk in Zuidlaren is het gezellig druk en er staat heel veel appeltaart klaar, gebakken door gemeenteleden. De taarten zijn bedoeld voor het bezoek uit Utrecht, maar ook voor de 40 vluchtelingen die in deze gemeente met veel hartelijkheid worden gehuisvest. De gemeenteleden haasten zich om erbij te melden dat de vluchtelingen vooral veel zelf koken, één van de mannen is ook kok.
De delegatie uit Utrecht bestaat uit ds. Marco Batenburg, voorzitter van de synode van de Protestantse Kerk, Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk en ds. Karin van den Broeke, programmaleider Kerk in Actie. Karin van den Broeke: “De opvang in Zuidlaren is razendsnel opgezet. Indrukwekkend hoe snel en hoe georganiseerd dat is verlopen. Zaterdag 26 augustus kregen ze de oproep om mensen uit Ter Apel op te vangen, zondag 27 augustus waren de eerste mensen al binnen.” De gemeenteleden zijn dankbaar dat ze dit kunnen doen. Karel van der Velden, voorzitter kerkenraad Laarkerk en Dick Vos, diaconaal werker Assen, beiden betrokken als coördinator bij de opvang in Zuidlaren en Assen vertellen van hun betrokkenheid en wat ze zoal tegen zijn gekomen: “We zagen zoveel ellende in het nieuws, het was dus fijn om zo concreet te kunnen helpen.” De mensen uit de Laarkerk hebben de opvang uitgebreid gecommuniceerd met de buurt: “Een enkeling had er vragen bij, maar de meeste mensen vroegen gelijk of er nog spullen nodig waren en wat ze konden bijdragen. Eén persoon die in eerste instantie kritisch was helpt nu mee als vrijwilliger!”
Strikte aanpak
De crisisopvang brengt ook uitdagingen met zich mee: “Af en toe is er een heftige uitschieter, bijvoorbeeld iemand die agressief wordt. Je hebt expertise nodig om diegene te kalmeren. En er zijn mensen nodig die kunnen schakelen met het COA, zodat alle fases van het asielproces goed opgevolgd kunnen worden." Het COA heeft toegezegd dat de verblijfplaats geen invloed heeft op het proces van plaatsing. Toch horen ze af en toe via de vluchtelingen dat er mensen uit hun netwerk toch sneller geplaatst worden: "Dat brengt onrust met zich mee.” In Zuidlaren is daar begrip voor, maar leidt het ook tot een strikte aanpak die de rust dient, je mag 1 nacht afwezig zijn, maar bij 2 nachten gaat je plek naar iemand anders: “Lastig in het begin, maar zo strikt moeten we zijn, anders werkt het gewoon niet.”
50 mensen met jeukende handen
Ook in de Immanuelkerk in Groningen was snel bereidheid om mensen op te vangen, in samenwerking met andere kerken in de stad. Kitty Keegstra en andere vrijwilligers praten ons bij: “Er was snel bereidheid om mensen op te vangen, ook in samenwerking met andere kerken. Vrijdagmiddag kwam de oproep, zaterdagmiddag een bijeenkomst waarbij 50 mensen met jeukende handen aanwezig waren en al op zondagavond waren er plekken ingericht en gevuld. Er zijn heel betrokken gemeenteleden die het mooi vinden om dit te doen. Het zorgt ook voor mooie dynamiek voor gemeenteleden onder elkaar en tussen kerken.”
Ook André van den Bor, predikant van de Protestantse gemeente Loppersum, Maarland, betrokken bij de opvang van vluchtelingen in Zeerijp, schuift aan in Groningen. Ook zijn gemeente was bereid om mensen op te vangen, maar de groep ging bij aankomst in hongerstaking. “Een heftige tijd waarin we ons, met onze goede bedoelingen, soms best alleen hebben gevoeld.”
Alleen onder protest
In zowel Zuidlaren als Groningen wordt aangegeven dat de aanpak past bij kerk-zijn: als er nood is, kom je in actie voor je naaste, je kunt mensen niet op straat laten slapen. Anderzijds wordt op beide plekken genoemd dat het een ‘gecreëerd probleem’ is. Alle betrokkenen werken hard, maar er zijn te weinig mensen, zeker bij het COA en IND. Daar is zo veel afgebouwd en wegbezuinigd dat een oplossing nog niet in het verschiet ligt. Dat betekent dat acute noodopvang veel langer duurt dan gedacht. Jurjen de Groot: “Het is indrukwekkend om te zien hoe kerken, dichtbij Ter Apel, zo snel en zo breed in actie zijn gekomen voor hulp in de opvangcrisis. We realiseren ons echter ook dat het belangrijk is dat we naast deze hulp ook een duidelijk geluid moeten laten horen aan de overheid: dat dit zo niet kan, de opvang is primair een verantwoordelijkheid van de overheid, dus deze hulp kan alleen worden gegeven onder protest.”
Foto: Martine Sprangers Fotografie
