Uitleg & Achtergrond
In deze serie zijn artikelen gebundeld die een bepaald onderwerp uitleggen of achtergrondinformatie bieden.
De coronacrisis blijkt een zaak van lange adem en we zullen er rekening mee moeten houden dat de wereld er blijvend anders uit zal zien. Nieuwe vormen van vieren en van gemeenschap ontstaan. De kracht van de kleine groep wordt herontdekt. Een uitdagende tijd voor dorpskerken.
Op het moment dat na de lockdown het aantal kerkgangers eerst naar 30, daarna naar 100 en vervolgens weer naar 30 ging, waren het juist de kleine gemeenten die in het voordeel waren. Zij hadden zomaar het voordeel dat zij de trouwe kerkgangers konden blijven ontvangen, zonder reserveringssysteem. Daar waar kerkgangers elkaar in grote gemeenschappen soms maanden niet zagen, voelde in de kleine gemeenschappen het samenzijn met 30 mensen bijna als vanouds. Maar de afstand tot elkaar en het advies om niet te zingen, beginnen hun tol te eisen. Ook de creativiteit die tijdens de eerste coronagolf tot grote hoogte steeg, lijkt nu gepaard te gaan met gevoelens van moedeloosheid. Inmiddels vragen we ons af: wordt alles ooit weer zoals het was? En moeten we dat willen? Misschien moeten we andere vormen van kerk-zijn ontwikkelen. Hoe vinden we daarin een begaanbare weg?
Ombouwen
Tijdens de eerste maanden van de crisis werden veel activiteiten omgebouwd van een fysieke naar een online omgeving. Ook de kerkdiensten. Tot grote verrassing volgden meer mensen dan normaal op zondagochtend in de kerk de online diensten. Dertigers en veertigers vertelden dat ze nu de kerkdiensten luisterden tijdens een rondje hardlopen, of op een mooie plek in de natuur. Anderen zaten met het gezin en een kop koffie ‘thuis in de kerk’. Het koffiedrinken na de kerkdienst werd in veel plaatsen omgebouwd tot een online ontmoetingsmoment. Gemeenteleden komen ineens in gesprek met mensen die ze eerder niet direct opzochten na de dienst. En de gesprekken gaan nogal eens dieper dan tijdens de koffiemomenten in de kerk.
Een spade dieper: omdenken
Bestaande activiteiten ombouwen tot digitale activiteiten is één ding, maar steeds meer wordt de behoefte gevoeld een spade dieper te steken. Want waar gaat het in essentie om? Bij het ombouwen gaat het vooral om wat en hoe; wat deden we, en hoe kunnen we het nu doen? De vraag die erachter ligt is waarom we de dingen doen die we doen. Anders gezegd: wat is de missie achter de methode? De vragen die nu boven komen zijn niet nieuw, maar door de crisis wel duidelijker blootgelegd. De uitdaging is om deze crisis in te zetten om te streven naar een betere kerk dan we hiervoor hadden. Zoals de Engelstaligen zeggen: ’Never waste a good crisis.’
Nieuwe vormen
In deze tijd ontstaan nieuwe vormen van vieren en nieuwe vormen van gemeenschap. We (her)ontdekken de kracht van de kleine groep, waardering voor kleine gebaren. Ontmoetingen in kleinere kring intensiveren de gesprekken en betrokkenheid. Het is goed dit alles vast te houden, ook als deze crisis geluwd is. De wereld zal niet dezelfde zijn als voorheen. Het is beter ons op deze nieuwe toekomst voor te bereiden dan te blijven hangen in het verlangen naar wat achter ons ligt.
Ontmoetingen in kleine kring, zoals twee ‘huishoudens’ die samen naar de online kerkdienst kijken, verstevigen de onderlinge band tussen gemeenteleden. Digitale mogelijkheden kunnen blijvend benut worden. Podcasts, vlogs en korte filmpje sluiten meer aan bij het leefpatroon van jonge mensen en mensen die minder bedreven zijn in het lezen van artikelen. Praktische projecten, zoals het rondbrengen van kaarten of kleine pakketjes, kunnen mede gedragen worden door de dorpsgemeenschap. Het fysieke pastorale werk kan afgewisseld worden met telefoongesprekken of beeldbellen, waardoor meer mensen bereikt worden.
Samen kom je verder
De dorpskerkenambassadeurs zien in de praktijk van hun werk hoe verschillend kerkelijke gemeenschappen op deze crisis reageren. Er zijn dorpskerken die bijna zijn stilgevallen en niet goed weten hoe de draad weer op te pakken. Er zijn er ook die vol enthousiasme en creativiteit deze crisis tegemoet zijn getreden en ruimte vinden voor veranderingen die wel gewenst waren, maar waar het maar nooit van kwam. Weer andere begonnen enthousiast en creatief, maar voelen zich inmiddels uitgeput en moe van het het steeds maar weer bedenken van plannen waarvan je nooit zeker weet of ze door kunnen gaan.
Vanuit de Dorpskerkenbeweging willen we dorpskerken stimuleren de verbinding te zoeken om in beweging te kunnen blijven. Dat is altijd van belang, maar in deze crisistijd des te meer. Netwerkvorming helpt om het vol te houden. Daarbij gaat het er niet om of je snel of langzaam vooruit gaat, als je maar in beweging blijft. En bij alles geldt: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder!
Praktische voorbeelden en werkvormen vindt u onder meer op de website van de Dorpskerkenbeweging en in de facebookgroep.
