Hoe komt de indeling in stromingen in het panel van de Protestantse Kerk tot stand?
Allemaal Protestant, maar toch net even anders
De Protestantse Kerk in Nederland is een brede kerk. 1,7 miljoen leden, 1,7 miljoen visies op geloof, hoop en liefde. In de wandelgangen noemen de generaties boven de 40 nog wel eens hun 'oude' kerkverband om te duiden waarom ze geloven zoals ze geloven. Onder de 40 voelt men zich doorgaans protestants.
De eenheid van de kerk - eenheid in geloof - is een belangrijk streven. Tegelijkertijd leven in onze brede kerk vaak uiteenlopende visies op grote thema's. We zien deze visies terug in vergaderingen van de synode, op social media of in de media. Maar ook via onderzoeken wordt helder hoe verschillend er binnen de Protestantse Kerk over bepaalde zaken gedacht wordt. Interessant is dat dit inmiddels niet meer via de lijnen van de 'oude' kerkverbanden loopt, maar dwars door de 'oude' bloedgroepen heen.
Stromingen
Dit is bekend door de onderzoeken die gedaan worden via het onderzoekspanel Protestantse Kerk. De 4000 leden geven in hun profiel onder meer aan bij welke stroming ze zich het meest thuis voelen. Ze kunnen twee stromingen kiezen uit het volgende rijtje: Luthers, Oecumenisch, Vrijzinnig, Gereformeerd, Midden-orthodox, Protestants, Confessioneel, Evangelisch, Gereformeerde Bond en Hervormd. De overgrote meerderheid kiest Protestants in combinatie met één van de andere termen.
Om onderzoeksresultaten te kunnen interpreteren, wordt er verschillende selecties gemaakt. Bijvoorbeeld op geslacht of generatie, maar ook op de stromingen waar men voor kiest. Dit om te leren of de verschillende stromingen significant onderling van mening verschillen over een onderwerp. Het helpt de dienstenorganisatie om dit te weten, zodat er rekening mee gehouden kan worden in de communicatie.
Hoofdstromen
Het voert in de analyse van onderzoeksresultaten te ver om analyses per stroming te maken. Zeker als er in een onderzoek een bepaalde stroming maar door een handjevol mensen is aangevinkt. Wel tekenen zich in alle onderzoeken consequent drie hoofdstromen af. Deze kunnen op de volgende manier geclusterd worden:
- Vrijzinnig: Luthers, oecumenisch en vrijzinnig
- Midden: Gereformeerd, Midden-orthodox en Protestants
- Orthodox: Confessioneel, Evangelisch, Gereformeerde Bond en Hervormd
Uiteraard is dit een ‘grove’ indeling die geen recht doet aan hoe ieder mens voor zichzelf het geloof beleeft. Maar voor het duiden van resultaten is het een behulpzame indeling gebleken die in grote lijnen lijkt te kloppen. Het geeft inzicht in de breedte van de Protestantse Kerk en vraagt om fijngevoeligheid bij het behandelen van bepaalde thema's.