Ordinantie 14 - Het leven en werken van de kerk in oecumenisch perspectief

I. Algemeen

Ord. 14-1. Algemeen

Het leven en werken van de kerk in de wereld staat in het teken van de roeping tot eenheid, getuigenis en dienst.

II. Verband met andere kerken

Ord. 14-2. Zorg voor de eenheid

De kerk zoekt en bevordert in al haar geledingen de eenheid, de gemeenschap en de samenwerking met andere kerken van Jezus Christus.
De generale synode heeft bij haar zorg voor de oecumenische arbeid van de kerk - daarin bijgestaan door organen van de kerk die op dit terrein werkzaam zijn - in het bijzonder tot taak:
- de gemeenten op te roepen tot het belijden in woord en daad van de eenheid der Kerk in Christus,
- voorlichting te geven over de wijze waarop in de verschillende geledingen van de kerk vormgegeven kan worden aan het verband met andere kerken,
- de inzichten die in de oecumenische contacten worden opgedaan, vruchtbaar te maken voor het leven en werken van de gemeenten,
- de gemeenten bij te staan bij het zoeken en onderhouden van oecumenische samenwerking met gemeenten in andere landen,
- het deelnemen aan de arbeid van oecumenische organisaties,
- het aangaan en onderhouden van nauwere betrekkingen met kerken waarmee de kerk door bijzondere banden van belijdenis of geschiedenis verbonden is,
- het zoeken van vereniging met kerken waarmee eenheid of verwantschap bestaat in geloof en kerkorde.

Ord. 14-3. Oecumenische arbeid

De kerk neemt deel aan de oecumenische arbeid in Nederland en in de wereld door samenwerking te zoeken met andere kerken.
De samenwerking met andere kerken krijgt waar mogelijk vorm door deelname in oecumenische organisaties. Tot de bedoelde organisaties behoren in elk geval:
- de Raad van Kerken in Nederland en de Wereldraad van Kerken,
- de Wereldgemeenschap van Gereformeerde Kerken en de Lutherse Wereld Federatie, en
- de Gemeenschap van Protestantse Kerken in Europa (Kerkengemeenschap van Leuenberg).
De generale synode beslist over het deelnemen aan andere oecumenische organisaties.
De generale synode bepaalt op welke wijze in de oecumenische organisaties wordt deelgenomen, met inachtneming van de voor de desbetreffende oecumenische organisatie geldende bepalingen.
De kerk onderhoudt door de evangelisch-lutherse synode de relatie met de Lutherse Wereld Federatie.
De evangelisch-lutherse synode vaardigt vertegenwoordigers af naar de Lutherse Wereld Federatie.

Ord. 14-4. Bijzondere betrekkingen

De generale synode kan nauwere betrekkingen aangaan en onderhouden met kerken waarmee de Protestantse Kerk in Nederland door bijzondere banden van belijdenis of geschiedenis is verbonden. Besluiten daaromtrent worden door de generale synode genomen in overleg met de synode van de kerk waarmee de bijzondere betrekking wordt aangegaan.
De evangelisch-lutherse synode kan in overleg met de generale synode nauwere betrekkingen aangaan en onderhouden met kerken die aangesloten zijn bij de Lutherse Wereld Federatie.
Behalve in de ontmoeting en samenwerking in oecumenische organisaties, kan de bijzondere betrekking met een andere kerk vormgegeven worden
- in een regeling betreffende het over en weer verlenen van het gastlidmaatschap aan de leden van de kerken,
- in het over en weer aanvaarden van attestaties,
- in het wederzijds verlenen van de bevoegdheid tot de bediening van Woord en sacramenten aan predikanten,
- in het zenden van afgevaardigden naar elkaars synoden, en
- door andere overeenkomstige middelen.
De generale synode kan, de classicale vergaderingen gehoord, tevens besluiten dat een predikant van een kerk als bedoeld in lid 3 - indien daarmee is overeengekomen dat aan predikanten wederzijds de bevoegdheid wordt verleend tot de bediening van Woord en sacramenten -, met inachtneming van door de generale synode ter zake vastgestelde bepalingen,
- bevoegd is tot het verrichten van andere werkzaamheden in de Protestantse Kerk in Nederland,
- bevoegd is zich beroepbaar te stellen in de Protestantse Kerk in Nederland.
De kerkenraad van een gemeente van de kerk kan besluiten met een gemeente ter plaatse van de in lid 4 bedoelde kerken een nauwe samenwerking aan te gaan op verschillende terreinen van het kerkelijk leven. Een besluit tot zulk een samenwerking, waarin vastgelegd dient te worden welke arbeid geheel of gedeeltelijk onder gemeenschappelijke verantwoordelijkheid zal worden verricht, wordt door de kerkenraad eerst genomen nadat de leden van de gemeente in de gelegenheid zijn gesteld hun mening kenbaar te maken en de classicale vergadering goedkeuring heeft verleend.

Ord. 14-5. Geassocieerde kerken en gemeenten

De generale synode kan, de classicale vergaderingen gehoord, andere kerken - dan wel gemeenten van andere kerken -, waarmee genoegzame overeenstemming bestaat in geloof en kerkorde, uitnodigen tot een verdergaande geloofs- en kerkgemeenschap met de Protestantse Kerk in Nederland, en daartoe met de betrokken kerk een associatieovereenkomst aangaan. Een dergelijke overeenkomst bevat in elk geval regelingen inzake de in artikel 4-3 en 4 genoemde mogelijkheden tot vormgeving van de bijzondere betrekkingen. Tevens kan daarin worden vastgelegd, op welke wijze – als waarnemer, adviserend dan wel stemhebbend lid – kan worden deelgenomen aan ambtelijke vergaderingen van de kerk.
De geloofs- en kerkgemeenschap met de Evangelisch-altreformierte Kirche in Niedersachsen krijgt vorm in een associatieovereenkomst, als bedoeld in lid 1, tussen de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland en de synode van de Evangelisch-altreformierte Kirche in Niedersachsen. Daarin is vastgelegd de bevoegdheid van de synode van de Evangelisch-altreformierte Kirche in Niedersachsen één ambtsdrager stemhebbend af te vaardigen naar de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland.
De kerkenraad van een gemeente van de kerk kan besluiten met een gemeente ter plaatse van de in lid 1 bedoelde kerken een nauwe samenwerking aan te gaan op verschillende terreinen van het kerkelijk leven. In dat geval is het in artikel 4-5 bepaalde van overeenkomstige toepassing.

Ord. 14-5a. Toelating predikanten uit andere kerken

Indien een predikant (hoe ook genoemd) van een andere kerkgemeenschap verzoekt toegelaten te worden als predikant van de kerk, anders dan vanwege een beroep als bedoeld in artikel 4-4, beoordeelt de kleine synode, gehoord het college van bestuur van de Protestantse Theologische Universiteit inzake de kwaliteit van de ontvangen opleiding en nadat een onderzoek naar de geschiktheid als bedoeld in ord. 13-10 is ingesteld, of, en zo ja onder welke voorwaarden de predikant kan worden toegelaten als predikant van de kerk. De kleine synode laat zich bij haar beoordeling bijstaan door het generale college voor de toelating tot het ambt.
Indien een predikant die eerder predikant van de kerk is geweest overkomt naar de kerk, besluit de kleine synode deze op diens verzoek toe te laten als predikant van de kerk, tenzij het belang van de kerk zich hiertegen verzet.
De toelating vindt plaats bij of na overkomst naar de kerk, nadat de predikant de gelofte als bedoeld in ord. 13-18-7 heeft afgelegd.
Op de toegelaten predikant is ord. 3-15-5 van overeenkomstige toepassing.

Ord. 14-6. Vereniging van kerken

Wanneer de Protestantse Kerk in Nederland met een andere kerk in Nederland of daarbuiten waarmee eenheid of verwantschap bestaat in geloof en kerkorde, tot vereniging wil komen, ontwerpt ze de daartoe bij ordinantie vast te stellen regels en brengt ze de noodzakelijke wijzigingen in de ordinanties aan volgens het bepaalde in artikel XVII van de kerkorde.
Indien daartoe eveneens wijzigingen in de kerkorde noodzakelijk zijn, worden die volgens het bepaalde in artikel XVIII van de kerkorde aangebracht.
Een besluit tot vereniging wordt, na vaststelling in eerste lezing door de generale synode, ter consideratie door de classicale vergaderingen aan de kerkenraden toegezonden. Na de behandeling van de consideraties van de classicale vergaderingen vindt in de generale synode de vaststelling in tweede lezing en de eindstemming plaats over het besluit tot vereniging.
Voor het besluit tot vereniging is bij de eindstemming een meerderheid vereist van ten minste tweederde van de uitgebrachte geldige stemmen.

III. Missionaire en diaconale arbeid van de kerk

Ord. 14-7. Samenhang en eigenheid

De kerk vervult in voorbede, getuigenis en dienst haar missionaire en diaconale opdracht, daarbij inachtnemend de samenhang tussen en de eigenheid van de missionaire en diaconale arbeid van de kerk.
De missionaire en diaconale arbeid van de kerk buiten Nederland is - met inachtneming van het in lid 1 bepaalde - gericht op:
- het deelnemen aan de vervulling van de missionaire en diaconale opdracht door gemeenten en kerken ter plaatse,
- het verlenen van medewerking aan die gemeenten en kerken bij de opbouw van het kerkelijk leven, en
- het verlenen van bijstand aan groepen en bewegingen ter plaatse in het geval van diaconale arbeid.
In deze missionaire en diaconale arbeid zijn relaties van wederkerigheid uitgangspunt.
Deze relaties van wederkerigheid zijn erop gericht elkaar van dienst te zijn met betrekking tot geloofsverdieping en geloofsversterking, in het verbreden van de oecumenische horizon en het vervullen van taken in mondiaal perspectief.
In haar ontmoeting met andere godsdiensten en levensbeschouwingen verricht de kerk haar arbeid van getuigenis en dienst door het gesprek te voeren op respectvolle wijze en door naar mogelijkheden te zoeken om gemeenschappelijke taken te verrichten.
De kerk draagt zorg voor de werving, opleiding en vorming van hen die in een ambt of andere dienst ten behoeve van de missionaire en diaconale arbeid van kerk en gemeente werkzaam zullen zijn.

Ord. 14-8. Missionaire arbeid

De kerk vervult haar zendingsopdracht in de missionaire arbeid in Nederland en daarbuiten. De kerk is daarin getuigend betrokken op hen die het Evangelie niet kennen of ervan vervreemd zijn. De kerk verricht haar missionaire arbeid zo mogelijk in samenspraak en samenwerking met ter plaatse aanwezige kerken en gemeenten.
De generale synode heeft bij haar zorg voor de missionaire arbeid van de kerk binnen en buiten Nederland - daarin bijgestaan door organen van de kerk die op dit terrein werkzaam zijn - in het bijzonder tot taak:
- de gemeenten bewust te maken van haar missionaire roeping en dezen bijstand te verlenen bij de vervulling van deze roeping,
- het bevorderen van de samenwerking in de missionaire arbeid tussen de gemeenten,
- de algemene leiding en de coördinatie van de missionaire arbeid van gemeenten en kerk buiten Nederland,
- het organiseren en stimuleren van geldwerving ten behoeve van de missionaire arbeid.

Ord. 14-9. Diaconale arbeid

De kerk geeft in haar diaconale arbeid in Nederland en in de wereld gehoor aan de roeping om zich in de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid in te zetten voor wie lijden door armoede, onrecht, achterstelling en ziekte en hen bij te staan in het zoeken naar vertroosting en gerechtigheid.
De generale synode heeft bij haar zorg voor de diaconale arbeid van de kerk - daarin bijgestaan door organen van de kerk die op dit terrein werkzaam zijn - in het bijzonder tot taak:
- de gemeenten bewust te maken van haar diaconale roeping en aan dezen bijstand te verlenen bij de vervulling van deze roeping,
- het bevorderen van de samenwerking in de diaconale arbeid tussen de gemeenten,
- het nemen of ondersteunen van initiatieven gericht op het bevorderen van het algemeen maatschappelijk welzijn,
- de overheid en samenleving waar nodig aan te spreken op haar verantwoordelijkheid voor het bevorderen van de gerechtigheid,
- de algemene leiding en de coördinatie van de diaconale arbeid van gemeenten en kerk buiten Nederland,
- het organiseren en stimuleren van geldwerving ten behoeve van de diaconale hulpverlening.

IV. Pastorale arbeid

Ord. 14-10. Pastorale arbeid

De kerk geeft in haar pastorale arbeid in Nederland en daarbuiten gehoor aan haar roeping tot herderlijke zorg. Zij is in het bijzonder verantwoordelijk voor het categoriale pastoraat, zoals het pastoraat in gezondheidszorg, koopvaardij, krijgsmacht en justitiële inrichtingen.