De ambtsdiscussie binnen de Protestantse Kerk Nederland draait in essentie om de vraag wie welke taken en rollen mag vervullen binnen de kerk, en met welke bevoegdheden.
Kernpunten van deze discussie zijn:
- De verhouding tussen het 'ambt van alle gelovigen' en de bijzondere ambten (predikant, ouderling, diaken)
- De vraag wie bevoegd is voor sacramentsbediening (doop en avondmaal) en andere bijzondere onderdelen van het kerkelijk leven zoals huwelijksinzegening en bevestiging ambtsdragers.
- De plek van kerkelijk werkers, zowel ambtelijk als qua rechtspositie, in verhouding tot die van predikanten
- De rol van academische theologische opleiding versus meer praktijkgerichte zoals HBO.
- Verschillende visies op het ambt vanuit hervormde, gereformeerde en lutherse tradities.
- De discussie raakt aan fundamentele vragen over kerkstructuur, bijbelinterpretatie, traditie en hedendaagse praktische uitdagingen en ontwikkelingen zoals groeiend tekort aan predikanten en kerkelijk werkers, kleiner wordende formaties in veel gemeenten, de opkomst van pioniersplekken en herwaardering van categoriaal pastoraat.
De generale synode zoekt al een aantal jaren een weg die recht doet aan zowel de theologische fundamenten als de praktische uitdagingen van het kerkelijk leven in de 21e eeuw.
Tijdlijn in het kort
Na een fors aantal eerdere discussie en rapporten in de synode tussen 2004 en 2020 heeft de Protestantse Kerk grote stappen gezet in de herstructurering van het ambt waarvan de hoofdlijn is:
- 2021: Een verkennend rapport Geroepen en gezonden, waarin gesproken wordt over een mogelijke differentiatie binnen het ene ambt van ‘dienaar des Woords.
- 2022: Een verdiepend theologisch rapport Geroepen door Christus, waarin de visie op het ambt nader is verkend en geformuleerd in historisch en oecumenisch perspectief.
- 2023: Verdere differentiatie van beroepsprofielen binnen het ambt in het rapport Werkers aan het mozaïek van kerkplekken.
- 2024: Tussentijdse verruiming van de mogelijkheid voor classes om kerkelijk werkers predikantsbevoegdheden te verlenen.
- 2024: Eindrapport Ruimte voor Woord en Geest waarin voorstellen voor een nieuwe ambtsstructuur voor kerkelijk werker, pastor en predikant met aanvullende voorstellen voor opleidingen, samenwerking en rechtspositie.
Op 21 juni 2024 heeft de generale synode het rapport aanvaard, verwoord in een uitgewerkt besluit en daarin opdracht gegeven aan de dienstenorganisatie om de voorstellen nader uit te werken en implementeren. Op 7 november 2024 heeft de synode een aantal revisieverzoeken die waren ingediend tegen het besluit afgewezen.
Op 1 februari 2025 is een projectteam van start gegaan om uitvoering te geven aan de opdracht van de synode. Het plan van aanpak De inrichting van de Ruimte voor Woord en Geest wordt gepresenteerd in de generale synode van april 2025. In het plan van aanpak wordt voorzien dat de inwerkingtreding van de uit te werken voorstellen, die uiteindelijk nog door de synode dienen te worden behandeld en aanvaard, op zijn vroegst in het voorjaar van 2027 zal plaatsvinden.
