Dat nalaten aan de kerk mogelijk is, weten veel gemeenteleden niet. Toch is het een erg gunstige manier van schenken. Het is daarom belangrijk dat de kerkenraad en de kerkrentmeesters nalaten aan de kerk onder de aandacht brengen bij gemeenteleden. Onderaan deze pagina staat een stappenplan om succesvol nalatenschappen te werven.
Er zijn verschillende mogelijkheden om aan de kerk na te laten: aan de lokale gemeente, aan de landelijke kerk of aan Kerk in Actie. Een combinatie van deze drie is ook mogelijk.
Waarom dit belangrijk is
Nalatenschappen vormen een belangrijke inkomstenbron voor kerken en goede doelen. In 2020 ontvingen goede doelen ruim € 464 miljoen uit nalatenschappen. De Protestantse Kerk in Nederland ontvangt gemiddeld € 3 miljoen per jaar. Het werkelijke bedrag ligt waarschijnlijk hoger, omdat niet alle gegevens van lokale gemeenten en diaconieën bekend zijn. Nalatenschappen bieden dus gemeenteleden de mogelijkheid om ook na hun leven bij te dragen aan de voortzetting van het gemeentelijke werk.
Veranderende tijden
De vanzelfsprekendheid om de kerk in een testament op te nemen is verdwenen, zelfs onder trouwe kerkgangers. Waar vroeger de binding met de kerk zo sterk was dat er geen actieve werving nodig was, is er nu een actieve benadering noodzakelijk. De kerk is immers vaak niet meer de enige organisatie waarbij men betrokken is. Veel goede doelen werven actief nalatenschappen, zelfs bij mensen die ze nauwelijks kennen. Natuurlijk kan de kerk haar eigen betrokken leden vragen om de kerk in hun testament te laten opnemen.
Veel gemeenteleden weten simpelweg niet dat ze aan de kerk kunnen nalaten of dat dit gewenst is. Misschien zit uw vermogende gemeentelid wel te wachten op uw vraag, omdat hij/zij iets kan betekenen voor een ander waar hij/zij bij leven niet aan toegekomen is.
Voordelen van nalatenschappen
- Grotere giften: Nalatenschappen zijn vaak substantieel groter dan giften tijdens het leven, met een gemiddeld bedrag van € 30.000
- Gebonden vermogen: Veel mensen kunnen tijdens hun leven geen grote giften doen omdat hun vermogen vastzit in hun woning
- Betrokkenheid tonen: Gemeenteleden die betrokken zijn bij de kerk willen hun steun ook na hun overlijden voortzetten
- Toekomstbestendigheid: Met nalatenschappen kan de kerk haar taken in de wereld blijven uitvoeren
Belangrijke notie
Zonder testament kan de kerk niet delen in de nalatenschap. Slechts de helft van alle Nederlanders heeft een testament, en in maar 8% daarvan zijn goede doelen opgenomen. Er is dus grote potentie voor groei.
De brochure ‘Uw nalatenschap: geloof, hoop en liefde doorgeven’ beschrijft verschillende manieren waarop je kunt geven, en biedt praktische tips en persoonlijke verhalen bij het maken van deze keuze. Om de brochure onder de aandacht te brengen van de leden van de Protestantse Kerk zijn gratis folders beschikbaar. Kerkrentmeesters kunnen gratis folders bestellen om in de kerk neer te leggen of uit te delen aan de gemeenteleden. Gemeenteleden kunnen indien gewenst daarna zelf de gratis brochure met meer informatie aanvragen en/of een adviesgesprek aanvragen.
Succesvol nalatenschappen werven
Nalatenschappen werven is geen kwestie van eenmalig iets in het kerkblad plaatsen. Een campagne is gewenst, en het is aan te raden dat het college van kerkrentmeesters en het college van diakenen hierin samen optrekken. De kerkenraad blijft eindverantwoordelijk, dus zorg telkens voor een goede terugkoppeling.
Stap 1: Bepaal waarom u nalatenschappen werft. Het hoofddoel is meestal: mensen bewegen een testament te laten maken en daarin de kerk op te nemen als erfgenaam of legataris.
Stap 2: Maak concrete, meetbare doelstellingen. Bijvoorbeeld:
- Elk kwartaal een uiting over nalatenschappen
- Een informatieavond organiseren voor vrijwilligers
- Een middag over nalatenschappen met medewerking van een notaris
Stap 3: Bepaal de doelgroep. Richt u vooral op 65-plussers, alleenstaande ouderen (met name vrouwen) en betrokken gemeenteleden. Overweeg ook niet-gemeenteleden te benaderen voor specifieke doelen zoals monumentale kerkgebouwen.
Stap 4: Middelen. Bepaal of u zich richt op legaten, erfstellingen of beide. Beslis of nalatenschappen een vrije bestemming hebben of dat mensen een specifiek doel kunnen aangeven (zoals jeugdwerk of orgel).
Stap 5: Gebruik een mix van communicatiemiddelen:
- Algemeen: artikelen in kerkblad, voorlichtingsavonden
- Specifiek: gerichte brieven, folders, website-informatie
- Maatwerk: persoonlijke gesprekken met geïnteresseerden
Zorg voor herhaalde communicatie over langere tijd. Vraag nooit gelijktijdig voor meerdere doelen.
Stap 6: Organisatie
- Formeer een werkgroep met vaste vrijwilligers
- Wijs twee campagneleiders aan die aanspreekpunt zijn
- Zorg dat gemeente en diaconie samenwerken
- Betrek predikanten, ouderlingen en bezoekers: ‘Iedereen werft mee’
Stap 7: Maak een draaiboek met activiteiten, taakverdeling en deadlines. Stem af op andere activiteiten (bijvoorbeeld niet in januari vanwege Actie Kerkbalans). Zorg voor logische samenhang tussen verschillende communicatiemomenten.
Stap 8: Evalueer na afloop:
- Is de doelstelling gehaald?
- Wat ging goed, wat kan beter?
- Komt er een vervolg?
- Hoe communiceert u de resultaten?
Belangrijk: Werk altijd ethisch en respectvol. Waak ervoor dat kwetsbare mensen zich niet gedwongen voelen. Respecteer de privacy en zelfstandige beslissing van potentiële erflaters. Belangrijke principes zijn onder andere:
- Dat het gerespecteerd wordt dat de toekomstige erflater zelfstandig de beslissing neemt of hij een testament op laat maken en of de kerk hier een plaats in krijgt als ontvanger van (een deel van) de erfenis of van een legaat;
- Dat vertrouwelijk met persoonlijke informatie wordt omgegaan tenzij expliciet anders is overeengekomen;
- Dat de gevoeligheden van familieleden en vrienden van de (potentiële) erflater gerespecteerd moeten worden;
- Dat niet negatief over andere goede doelen als te begunstigen organisaties in een testament zal worden gedaan;
- En dat altijd open en eerlijk met de (potentiële) erflater wordt gecommuniceerd.
