Interview
Interviews met deskundigen op verschillende gebieden binnen en buiten de Protestantse Kerk.
26 kerken en kerkgenootschappen ondertekenden in december 2014 de verklaring ‘De kerk, een veilige plek’. Daarin gaven ze aan het als hun plicht te zien er alles aan te doen dat de kerk werkelijk voor iedereen een veilige plek is. Christien Crouwel, algemeen secretaris van de Raad van Kerken, blikt terug én vooruit.
Christien Crouwel is sinds 1 januari 2019 algemeen secretaris van de Raad van Kerken. Ze heeft het onderwerp ‘veilige kerk’ hoog op de agenda gezet. Vanuit haar werk als gemeentepredikant weet ze hoe groot de impact van seksueel geweld is - helemaal als dit religieus ‘gelegitimeerd’ is - en hoe moeilijk het is voor slachtoffers om erkenning te krijgen voor wat hen is aangedaan.
In mei 2019 was er een uitwisselingsmiddag voor alle 26 kerken en kerkgenootschappen die de verklaring ‘De kerk, een veilige plek’ ondertekenden. Crouwel: “Het was heel goed dat kerken met elkaar hebben uitgewisseld wat ze doen aan preventie en hoe ze hun pastoraat aan slachtoffers vormgeven. Sommige kerken zijn daarin heel ver, andere staan nog aan het begin. Voor de kerken die nog geen stappen hebben kunnen zetten werkte het heel stimulerend bij andere kerken in de keuken te kunnen kijken. Als landelijke Raad van Kerken kunnen wij hen faciliteren om elkaar hierin verder te helpen. Het was trouwens een grote opsteker dat het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap als 27e kerkgenootschap op deze dag de verklaring ondertekende.”
“Nu gaan gebruiken!”
De vier meldpunten seksueel misbruik waar de kerken bij zijn aangesloten hebben gezamenlijk de website eenveiligekerk.nl ontwikkeld. Die werd op de uitwisselingsmiddag onder de aandacht gebracht. Crouwel: “Het was fijn om de grote betrokkenheid van de aanwezige kerken te merken. Helaas hadden niet alle kerken een vertegenwoordiging gestuurd. Alleen al daarom moeten we dit onderwerp hoog op de agenda houden. Ik maak me persoonlijk wel zorgen of de beleidsvoornemens werkelijk op het grondvlak geïmplementeerd gaan worden. Of plaatselijke gemeenten en parochies actief maatregelen zullen nemen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen, met name in het werk met kinderen, jongeren en andere kwetsbare groepen. Binnen lokale geloofsgemeenschappen moet een cultuur ontstaan waarin grensoverschrijdend gedrag wordt gesignaleerd en slachtoffers zich veilig voelen hun verhaal te vertellen. De website geeft hier voldoende materiaal voor, nu nog gaan gebruiken!”
Dramatisch
In haar jaren als gemeentepredikant heeft Christien Crouwel iets gezien van de enorme impact van religieus gelegitimeerd seksueel geweld op jonge leeftijd op de rest van iemands leven. “Ik heb gehoord en gezien hoe daardoor niet alleen iemands lichamelijke en geestelijke integriteit geschonden raakt, maar ook iemands geloof. Het is dramatisch te horen hoe een gemeentelid als jongere jarenlang door een ouderling misbruikt werd, zonder dat de ouders dit wisten. Elke vorm van misbruik is verschrikkelijk. Maar als degene die jou dit aandoet met veel autoriteit zijn daden goedpraat door daarbij bijvoorbeeld te wijzen op bijbelse teksten over gehoorzaamheid, dan word je op nog een tweede manier slachtoffer. Want als God deze gehoorzaamheid blijkbaar wil, dan is ook God niet meer te vertrouwen. Dan ligt je geloof in gruzelementen en verlies je misschien wel je laatste houvast.”
Open voor iedereen
Crouwel hoopt dat er in kerken openheid ontstaat om hierover met elkaar te spreken. “Je kunt hieraan werken door themadiensten, artikelen in het kerkblad en op de website, en gastsprekers op avonden. Veel kerken geven aan dat zij een open en gastvrije gemeenschap zijn. Dat moet je dan zijn voor iedereen, ook voor mensen met de verschrikkelijke ervaringen van seksueel misbruik. En ook voor mensen die worstelen met hun seksuele identiteit of geaardheid. Dat ieders verhaal mag klinken, zonder 'ja maar ...', zonder commentaar. Dat gevraagd wordt wat iemand nodig heeft. En wat deze dingen voor hun geloof betekenen. Elk thema moet veilig besproken kunnen worden.”
Foto: Martje van der Heijden
