Als predikant-directeur van de Pauluskerk in Rotterdam ziet Martijn van Leerdam (1984) dagelijks het leed van vele dakloze stadsgenoten. Het ziet het als taak van de kerk om op te komen voor mensen in onze samenleving die dat zelf niet kunnen.
- Predikant-directeur van de Pauluskerk te Rotterdam. Daarvoor was hij gemeentepredikant in Amsterdam en Maassluis.
- Studie theologie (predikantsopleiding) aan de Protestantse Theologische Universiteit in Kampen en Amsterdam
- Voelt zich thuis in de oecumenische en protestantse stroming binnen de kerk
Hoe ervaar je je roeping?
“Als een privilege en een verantwoordelijkheid. Ik voel me bevoorrecht dat ik voor een kerk werk die een eigen aantrekkingskracht heeft op mensen uit de buurt, de stad en het hele land. Als ik 's morgens aankom staan de eerste dakloze buitenslapers al te wachten. Iedere dag komen er wel 250 tot 300 bezoekers in de Pauluskerk. Het confronteert me steeds weer met de fundamentele onrechtvaardigheid van deze paralelle samenleving. Je voelt dat ongemak hier iedere dag. We mogen niet accepteren dat de wereld zo in elkaar steekt. Als kerk heb je de verantwoordelijkheid om op te komen voor mensen die dat zelf niet kunnen.”
Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken?
“Het besef dat ik dit niet alleen hoef te doen. De Pauluskerk heeft een groep van 250 vrijwilligers die minimaal één dagdeel per week helpen met verschillende activiteiten. Dat varieert van de telefoon opnemen en boterhammen smeren tot het maatschappelijk werk dat gedaan wordt. Het is bovendien fijn dat ons werk niet onopgemerkt blijft. Als ik bij de EO of in een journaal te zien ben geweest, zijn er de volgende dag altijd nieuwe mensen die zich aanmelden als vrijwilliger. Die betrokkenheid is fantastisch om te zien.”
Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?
“Je kunt dit werk alleen maar met hart en ziel doen als je op het juiste moment gas terugneemt. De Veertigdagentijd is daar een goede periode voor. In deze tijd van inkeer blijft de zondag een dag apart, die telt niet mee. Dat is belangrijk om te onthouden. Af en toe op adem komen en genieten van de goede dingen die je zelf gegeven zijn. Kleine overwinningen vieren, zoals wanneer het lukt om iemand weer overeind te helpen. Voor mij werkt dit goed om het werk vol te houden.”
Welk onderdeel van je werk doe je het liefst?
“Het mooiste van dit werk is als je mensen tot bloei ziet komen en daar een bijdrage aan kunt geven. Dat je werelden met elkaar kunt verbinden. Een ongedocumenteerde man die al jarenlang bij ons komt, is gekozen als stadstekenaar van het jaar. Zijn pentekeningen hangen nu in de Kunsthal. Hij leefde jaren op straat en is nu onder de vleugels van de Pauluskerk. En nu komt hij ineens bij een opening van een expositie en sta je met een handvol kunstenaars te praten. Dat blijft bijzonder om te zien, als verschillende leefwerelden bij elkaar komen.”
Welke (na)scholing heb je voor het laatst gevolgd?
“Een cursus motiverende gespreksvoering bij docent Bert Bakker. Er ging een wereld voor me open. Veel dingen die je zegt tegen iemand die het moeilijk heeft zijn eigenlijk helemaal niet empathisch. Als rouwende zit je niet te wachten op iemand die geschokt is, maar je wilt je verhaal doen en je begrepen voelen.
Ook heb ik een cursus ‘collectieve belangenbehartiging’ gedaan bij de Universiteit Leiden. Dat ging vooral over hoe je als belangengroepering de politieke besluitvorming kunt beïnvloeden, zoals het opnemen voor de kwetsbare groepen in de samenleving.”
Waar kan de kerk haar rol pakken in de verantwoordelijkheid voor medemens en schepping?
“Allereerst door mensen in acute nood te helpen. Voedselpakketten uitdelen, een warme maaltijd of slaapzakken uitdelen als mensen de nacht op straat moeten doorbrengen. Daarnaast heeft de kerk een profetische rol. Ze moet zich kunnen uitspreken over maatschappelijke en politieke ontwikkelingen die gevolgen hebben voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. Het evangelie is voor iedereen, maar in het bijzonder voor de armen. Dat is een boodschap die in onze middenklassekerk meer tussen de oren mag komen.”
Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je je collega’s aan?
“‘Komt een land bij de dokter’, het nieuwe boek van straatarts Michelle van Tongerloo. Ze schrijft over haar ervaringen als arts voor mensen in de marge, en over hoe het komt dat er steeds meer mensen vastlopen in het systeem. Het boek is voor een groot deel ontstaan in en om de Pauluskerk, omdat ze hier als straatarts actief is. Daar zijn we trots op!”
Is er een bijbeltekst die met je meegaat?
“De tekst ‘Ik sla mijn ogen op en zie de hoge bergen. Waar komt mijn hulp vandaan?’ uit Psalm 121:1 is me dierbaar, vooral omdat het onze trouwtekst is. In moeilijke tijden konden mijn vrouw en ik ons hieraan vasthouden. De tekst uit Prediker 1:9 ‘Er is niets nieuws onder de zon’ vind ik ook een onsterfelijke uitspraak. Het is een verzuchting, maar tegelijk een prettige relativering. Het helpt om te kunnen ontspannen als je even niet meer goed weet hoe je verder moet.”
Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?
“Ik hoop op een kerk met lef en een hart dat zich inzet voor kwetsbaren en armen. Op plekken waar de kerk haar diaconale rol pakt zie je dat er meer plaatsvindt dan alleen helpen. Ik weet dat het lastig is om iedereen tevreden te houden, maar het mag soms wel een onsje meer zijn. Je moet de sleutels van de kerk aan de buren durven geven, ook als ze nieuw zijn en niet-kerkelijk. Partners zoeken, verantwoordelijkheid delen en je creativiteit gebruiken. Daar geloof ik heilig in.”
>> Ds. Martijn van Leerdam schreef mee aan de dagelijkse overdenkingen in de nieuwe veertigdagentijdkalender van de Protestantse Kerk. Bestel een gratis exemplaar voor jezelf of meerdere exemplaren om uit te delen in je gemeente. Vanaf twee exemplaren en meer kost de kalender slechts 1 euro per stuk.
