Ds. Wilbert van Saane: “Bijbel laat ons zien dat God zijn gemeente niet loslaat”

• opleiding theologie aan Universiteit Utrecht (2000), kerkelijke opleiding NHK (2001), diploma zending en interculturele communicatie Hendrik Kraemer Instituut (2002), gepromoveerd in de godsdienstwetenschappen aan Universiteit Utrecht (2018)
• werkt als uitgezonden medewerker van Kerk in Actie en GZB in Beiroet en is docent aan Near East School of Theology en Haigazian University
• voelt zich thuis in de breedte van de kerk

Hoe ervaar je je roeping?

“Roeping is voor mij verbonden met het Woord van God. Op de momenten dat ik met jongeren de Bijbel lees en bespreek, dan voel ik mij dienaar van het Woord. Voor mij komt daar nog het missionaire element bij. Ik ben altijd predikant met een bijzondere opdracht geweest, namelijk in dienst van de zending. Als zendingspredikant dien ik het Woord over de grenzen van culturen en religies heen. Ik lees de Bijbel nu met jonge christenen, moslims, agnostici en niet-gelovigen. Dat vind ik een enorm avontuur en voorrecht.”

Wat heb je nodig om met vrucht en vreugde te werken?

“Bezig zijn met Bijbel en theologie is op zichzelf al vreugdevol. Ik zie ook de relevantie van Bijbel en theologie voor het leven van alledag hier in het Midden-Oosten. Een ander vreugdevol aspect van het leven hier is de gemeenschap. Doordat ik met een Libanese vrouw (Rima) getrouwd ben, voel ik me echt deel van dit land. Mensen hier zijn doorgaans heel trouw en zorgzaam. Je staat er niet alleen voor en in tijden van nood komen mensen naar je toe. Zo is dat ook in de kerk en in ons werk op de theologische school en de universiteit. Het is ook mooi om soms iets van de vrucht van het werk te zien. Dat zien wij in oud-studenten die nu in de gemeente of op christelijke scholen werkzaam zijn. Ik vind het heel mooi om hen te bezoeken en aan het werk te zien, vaak in heel moeilijke omstandigheden.” 

Hoe zorg je ervoor dat je niet opbrandt?

“Iedere woensdagavond speel ik een pot voetbal met een clubje mannen. Ook ren ik graag een rondje over de boulevard van Beiroet. Verder ben ik graag in de tuin bezig met het bijhouden van de fruitbomen en de bloemen. Af en toe naar Nederland komen helpt ook om op te laden. Ik geniet altijd van de ontmoetingen met gemeenten. Het is altijd goed om te zien hoe er door hen meegeleefd wordt met de kerken en de mensen van het Midden-Oosten. Als zendingspredikant heb ik een speciale plek in de zendende gemeente en dat geeft kracht.” 

Welk onderdeel van je werk doe je het liefst?

“Dat is onderwijs geven. Of het nu een inleiding in bijbelse vakken, kerkgeschiedenis, missiologie, diaconaat of dogmatiek is: ik vind het allemaal boeiend en belangrijk voor de studenten. Daarnaast is het heel leuk om met hen op uit te trekken. Libanon herbergt veel natuurschoon en ook cultureel en religieus erfgoed. Het is mooi om daar met studenten heen te gaan en onderweg met hen door te praten over hun leven. Dat zijn kostbare momenten.”

Welke (na)scholing heb je voor het laatst gevolgd?

“Ik ben net begonnen met een serie cursussen van de International Council for Evangelical Theological Education. Dit is een online programma voor mensen die in theologisch onderwijs werken. Het helpt mij om mijn vaardigheden aan te scherpen en nieuwe dingen te leren. Het gaat bijvoorbeeld over het ontwerpen van cursussen, lesmethoden, modellen voor toetsing van studenten en ook de inbedding van theologisch onderwijs in het leven en in de kerk.” 

Met welke andersgelovige in je omgeving zou je graag eens om de tafel gaan?

“Vanwege mijn rol hier in Beiroet heb ik het voorrecht regelmatig met moslims te spreken, vooral met mijn studenten aan Haigazian University. Ik heb er een aantal interreligieuze studiebijeenkomsten georganiseerd en een onderzoek geleid naar godsdienstonderwijs op christelijke en islamitische scholen. Veel moeilijker, of eigenlijk bijna onmogelijk, is het om vanuit Libanon contact te hebben met joodse gelovigen of theologen. Ik heb altijd graag joodse filosofen gelezen en heb de laatste jaren ook veel geleerd van Rabbi Jonathan Sacks. Ik zou ook graag eens doorpraten met de mensen van Rabbis for Human Rights. Wat motiveert hen om bruggen te blijven bouwen in deze tijd van polarisatie?” 

Hoe zie je de rol van de kerk in de samenleving?

“Het Woord is voor mij het hart van het kerk-zijn: telkens weer terugkeren naar de bron. De Bijbel is steeds weer nieuw en verrassend. Het Woord komt tot leven in wie we zijn en wat we doen. Dan denk ik vooral aan het bewaren van onze integriteit, dienstbaar zijn, zorgen voor kwetsbare mensen, en ons onderscheidingsvermogen niet verliezen.
De ruimte voor de kerk in Nederland wordt steeds kleiner. We kunnen veel leren van de vroege kerk en van de anabaptisten in de tijd van de Reformatie. Ik moet vaak denken aan het beeld van de jonge David met zijn guerrillas. We worden een klein groepje en we moeten ons richten op de trouw aan het Woord en goed doen waar we kunnen.”

Welk boek, welke serie, film of welke podcast raad je je collega’s aan?

“De Podcast Unbelievable vind ik erg goed. Deze trekt een eigen lijn in onderwerpen die raken aan apologetiek en interreligieuze ontmoeting. Verder heb ik de laatste jaren ook genoten van de lezingen van Gresham College, een instituut dat lezingen beschikbaar maakt van topwetenschappers.”

Is er een bijbeltekst die met je meegaat?

“Dat zijn drie teksten. De belangrijkste is mijn belijdenistekst uit 1 Tessalonicenzen 5:24: “Hij, Die u roept, is getrouw, Die het ook doen zal.” (Statenvertaling). Ik houd mij daar altijd aan vast als ik het niet meer zie zitten. De tweede tekst komt uit Handelingen 13:1–3, die centraal stond op de dag van mijn bevestiging en eerste uitzending naar Libanon in mei 2002 vanuit de Meentkerk in Huizen. Ds. C.G. Geluk preekte en bracht het heel dichtbij. Het was heel bijzonder om uitgezonden te worden vanuit die gemeente, net zoals Paulus en Barnabas ooit werden uitgezonden vanuit Antiochië.
De derde tekst komt uit het Hooglied (2:16). Dat was onze trouwtekst en daarom ken ik hem in het Engels: “My beloved is mine and I am his.” In onze trouwdienst preekte ds. Niek Tramper over wederkerigheid, wederzijdse trouw en support in het huwelijk. In de dienst lazen we natuurlijk ook uit hoofdstuk 4 van het Hooglied, waar staat: “Come with me from the Lebanon, my bride.” 

Wat hoop je voor de toekomst van de kerk?

“Het woord hoop is voor mij verbonden aan het komende Rijk van God, de vernieuwing van de hemel en de aarde. De kerk is voor mij de groep volgelingen van Jezus die de hoop levend houdt en uit hoop leeft en handelt. Menselijk gesproken ziet de toekomst van de kerken er niet zo goed uit. Dat geldt zowel voor het Midden-Oosten als Nederland. Als we terugkijken in de kerkgeschiedenis zijn er nog wel penibelere tijden geweest. De Bijbel en de kerkgeschiedenis laten zien dat God de gemeente niet loslaat en dat de gemeente op heel verrassende manieren en plaatsen toch weer tot bloei komt. We moeten goed kijken, luisteren en proberen mee te gaan op de weg die de Geest wijst.” 

Lees meer over het werk van Wilbert van Saane in Libanon

Lees meer in de online serie over voorgangers in de Protestantse Kerk: