Op 8 oktober is het feest in Ede: de honderdste groene kerk heeft zich aangemeld! Dan wordt gevierd dat de honderdste groene kerk zich heeft aangesloten bij de GroeneKerkenactie van Kerk in Actie en Tear. Bijzonder feit: de titel wordt gedeeld door maar liefst vijf geloofsgemeenschappen, die gezamenlijk optrekken in het proces van verduurzaming.
Vier Leidsche kerken – de Hooglandse Kerk, Marekerk, de Regenboog en de Vredeskerk – werken samen met de geloofsgemeenschap Zuidwest die een kerkgebouw huurt. Ze begonnen eind 2015 met een verkenning van de mogelijkheden tot energiebesparing. Cent van Vliet, lid van de Algemene Kerkenraad en kerkenraadsvoorzitter van de Leidse Binnenstadsgemeente: “Aanvankelijk was onze inzet om op de lange termijn de exploitatiekosten naar beneden te brengen. ‘Investeren om te besparen’, noemden we ons voorstel. Maar langzamerhand kwam het element ‘duurzaamheid’ steeds nadrukkelijker naar voren. Want als we als kerken onze verantwoordelijkheid niet nemen voor de schepping, wat zijn we dan nog? We moeten écht vooroplopen als het gaat om duurzaamheid. Bewust groen met minder poen, is daarom nu ons uitgangspunt.”
Hart en verstand
Het enthousiasme voor het onderwerp ‘duurzaamheid’ ontstond in onderlinge gesprekken, maar vooral tijdens de contacten met andere groene kerken. Van Vliet belde in drie dagen maar liefst tien groene kerken – “van Bunschoten tot Beverwijk” – om meer te horen over hun ervaringen. “Ik sprak ontzettend bevlogen mensen, gemotiveerd door zowel hun verstand als hun hart. Zij hebben ons erg geïnspireerd in ons duurzaamheidsdenken.” Maar ook op informatief vlak waren de gesprekken behulpzaam. “Op basis van de ervaringen van de andere kerken hebben we besloten om te beginnen met een onafhankelijk onderzoek, door een partij die géén commerciële belangen heeft. Zo krijgen we op objectieve wijze in beeld wat er mogelijk is op het gebied van energiebesparing.”
‘Gezellig’ besparen
‘Duurzaamheid’ wordt voor de Protestantse Gemeente Leiden een belangrijk beleidsuitgangspunt. Van Vliet: “Sommige mensen associëren duurzaamheid met ongezelligheid: de verwarming gaat uit, het licht gaat uit… Maar dat is echt een vooroordeel. We houden het in de kerk gewoon lekker warm en licht, maar daarbinnen kunnen we ontzettend veel doen aan energiebesparing.” Per kerkgebouw wordt de komende tijd een lijst van maatregelen opgesteld, waarmee uiteindelijk een besparing van dertig procent moet worden gerealiseerd. Van Vliet geeft een voorbeeld: “In de Hooglandse Kerk hebben we drie kroonluchters, waar lampen van 5000 Watt inzitten. Dat is met LED-verlichting terug te brengen naar zo’n 700 Watt. Dat betekent natuurlijk een enorme energiebesparing. En daarnaast zijn we bijvoorbeeld bezig met de zonering van de verschillende ruimten in de kerk, zodat we de verwarming en verlichting beter kunnen regelen.”
Duurzaamheid verbindt
Van Vliet is verbaasd dat niet méér kerken samen optrekken als het gaat om verduurzaming. “Wij hebben als gemeenschappen al heel snel gezegd: laten we dit samen doen. We zijn zelfstandige wijkgemeenten, elk met een eigen kleur. Maar het onderwerp ‘duurzaamheid’ verbindt ons enorm. En het verbindt niet alleen de wijkgemeenten onderling: we vinden ook aansluiting bij andere partijen, zoals de Gemeente Leiden. De gemeente maakt in het kader van haar Duurzaamheidsagenda maar liefst 5,8 miljoen euro vrij. Dat biedt ons mogelijkheden om nieuwe inkomstenbronnen aan te spreken.”
Inzetten op duurzaamheid gaat natuurlijk verder dan alleen energie besparen. Van Vliet geeft aan dat de wijkgemeenten de komende periode – elk op eigen wijze – gaan onderzoeken hoe ze nog groener kunnen worden. “We zijn nog maar net begonnen! In september besteden we tijdens de Scheppingsperiode aandacht aan het onderwerp, en daarna komen er ‘groene commissies’ per geloofsgemeenschap. Er wordt echt een nieuw reservoir van betrokkenheid aangeboord.”
