Op haar eerste vergaderdag sprak de generale synode met de Raad van Toezicht en het College van Bestuur van de PThU over de beoogde opleiding in Utrecht, in het bijzonder de eigen bacheloropleiding. Hoewel er kritische vragen werden gesteld, was wel duidelijk dat zowel de PThU als de synode groot belang hechten aan een eigen opleiding theologie inclusief bachelor voor predikanten in de Protestantse Kerk.
Op 30 november 2023 heeft de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs een aanvraag ingediend voor een bekostigde bacheloropleiding, die de PThU per 1 september 2025 in Utrecht wil starten. De Commissie heeft naar aanleiding van de aanvraag aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een negatief advies uitgebracht. Dat advies heeft de Minister bij besluit van 15 februari 2024 overgenomen.
Bacheloropleiding
Naar aanleiding hiervan is in de vergadering van de kleine synode op 15 maart, in aanwezigheid van leden van de Raad van Toezicht van de PThU en de voorzitter van het College van Bestuur, gesproken over de situatie. Er werd afgesproken dat er in de synodevergadering van 19 april een nadere uitleg gegeven wordt over de achtergrond van de gang van zaken en over de verdere aanpak. Ook zal worden gereflecteerd op de wijze waarop door de Raad van Toezicht toezicht is gehouden op het College van Bestuur, met name als het gaat om de zelfstandige opleiding in Utrecht, inclusief de bacheloropleiding.
Predikantentekort terugdringen
Mr. Gerard Endedijk, interim-voorzitter van de Raad van Toezicht, gaf in de synodevergadering uitleg over de wijze waarop toezicht is gehouden. Ook vertelde hij meer over de stand van zaken rond een nieuwe aanvraag van de PThU om een eigen opleiding inclusief bachelor te realiseren. “We vinden een eigen bachelor theologie van groot belang, omdat we zo een zichtbare plek creëren waar kerk en theologie samenkomen”, zegt hij. “Bovendien staan we er met zijn allen voor om het predikantentekort in de Protestantse Kerk terug te dringen.”
Behoud protestantse theologie
De kans dat er in het studiejaar 2025/2026 een bachelor theologie bij PThU kan starten, schat mr. Endedijk hoog in. Daarom wordt uiterlijk 15 juni 2024 bij de commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs een nieuwe aanvraag ingediend, met een nog duidelijker verhaal waarom de PThU deze opleiding nodig acht. Mocht er opnieuw een afwijzing komen, dan is de PThU bereid de opleiding uit eigen middelen te bekostigen. “Als we één universiteit hebben met een eigen bachelor- en masteropleiding, houden we het best zicht op het behoud van de protestantse theologie. We kiezen er echter niet voor om alleen op een eilandje te opereren, maar doen dat in verbinding met anderen.” Endedijk vertrouwt erop dat de synode steeds blijft toezien op de opleiding en vorming van predikanten. “Ik kom steeds graag weer naar uw vergadering om terug te koppelen en te kijken of we onze gezamenlijke opdracht samen gestalte kunnen geven.”
Universiteit van de kerk
Ds. Van Lingen, synodelid namens classis Zuid-Holland-Zuid, noemt de PThU de universiteit van de kerk. “Ik wil dat we als synode kritisch blijven volgen of de bachelor wel een goede protestantse theologische opleiding is, die mensen de kans geeft zich te bekwamen in het wonderlijke ambt van predikant.”
Ouderling-kerkrentmeester Smalbrugge, synodelid namens classis Noord-Brabant, Limburg en Réunion Wallonne, is bang dat een verwachte instroom van 25 studenten per jaar niet haalbaar is. Ds. Van den Belt van de classis Utrecht vraagt zich af of een bachelor van de PThU wel zo onmisbaar is als wordt voorgesteld. “Als we er zo instaan, heeft dat wel een prijs. De relatie met zusterinstellingen raakt verstoord. Wat doet het met de onderlinge samenwerking, en met de relatie met andere kerkgenootschappen, als we kiezen voor concurrentie?”
Ds. Molenaar, synodelid namens classis Delta, wil graag weten waarom de PThU zo overtuigd is van een positief besluit op een nieuwe aanvraag. Ouderling Vrijhof, synodelid namens de classis Groningen-Drenthe, oppert dat er een tijdlijn moet komen, zodat de PThU sneller overzicht heeft over wat er gebeurt.
Instroom nieuwe studenten
Als antwoord op de vraag van ds. Van Lingen zegt mr. Endedijk dat het een gezamenlijk verlangen is van de PThU en andere opleiders om meer predikanten op te leiden. “Met een eigen bachelor kunnen we een extra instroom van studenten faciliteren en nieuwe studenten uitnodigen om na te denken of deze bachelor voor hen interessant is. Het is de enige opleiding die voorbereidt op de PThU-master die predikanten opleidt voor de Protestantse Kerk. Daarom is onze bacheloropleiding aanvullend op de opleidingen die er al zijn.” Endedijk vertelt dat de voorzitter van bestuur, de heer dr. C. Boele, steeds in gesprek is met de andere opleidingen en dat die gesprekken goed zijn.
Endedijk benadrukt dat de PThU heel graag verder wil met de bacheloropleiding. “We hopen op het vertrouwen van de synode in de weg die we zijn ingeslagen. Als we de opleiding zelf moeten bekostigen, zullen we niet bij de kerk aankloppen om geld, maar deze zelf betalen. Dat doen we omdat we vinden dat deze bachelor onmisbaar is voor de opleiding en vorming van predikanten voor onze kerk.”
Opleiding dicht bij de kerk
Scriba ds. René de Reuver benadrukt dat het moderamen groot belang aan een theologische opleiding die dicht bij de kerk staat. “De kerkorde bepaalt dat de PThU de opleider is voor predikanten binnen onze kerk. Er is een bacheloropleiding ontwikkeld waar we positief over zijn. Naar de toekomst toe willen we heel graag een theologische opleiding voor predikanten kunnen garanderen.”
De Reuver vindt het daarbij belangrijk dat de universiteit op haar eigen benen kan staan. “Dat is nodig om op de langere termijn een goede partner te kunnen zijn.” De verhuizing naar Utrecht heeft het moderamen met de bestuurders van PThU geëvalueerd. “Het gaat er ons als kerk om dat we een goede relatie onderhouden met de theologische opleiding. Waar dat is, dat is aan de universiteit zelf. Als moderamen hebben we daar geen sturende rol in.”
Foto's: Jan van de Lagemaat
