Protestantse Kerk
Doorgaan naar hoofdinhoud
Vindplaats van geloof, hoop en liefde
infopagina

Doorstroom pioniersplekken

Bestendigen proefplek

Binnen het pionieren zijn er twee hoofd-doorstroommogelijkheden:

Herken je je niet in een van deze mogelijkheden (of gaat jullie initiatief stoppen), dan zijn er alternatieve uitstroommogelijkheden mogelijk. 

Belangrijkste kenmerken

De belangrijkste verschillen tussen de twee doorstroomprofielen op een rij:

 

doorstroomprofiel samen kerk-zijn

doorstroomprofiel zelfstandig kerk-zijn

gericht op:

kerkplekken die in samenwerking met een lokale gemeente blijven voortbestaan. De pioniersactiviteiten krijgen een inbedding in de zendende gemeente, bijvoorbeeld als missionair initiatief

diverse gemeentevormen (i.w.) die vorm (gaan) geven aan meer zelfstandig kerk-zijn binnen het lokale mozaïek van kerkplekken

termijn:

nog maximaal 1 jaar in de leergemeenschap

doorgaan in de leergemeenschap met nog maximaal 4 jaar begeleiding

begeleiding:

door een pionierbegeleider

idem, plus specialistische begeleiding door de dienstenorganisatie

verslagen:

uitstroomsjabloon en uitstroomadvies begeleider, op te vragen via pionieren@protestantsekerk.nl.

specifieke uitstroomsjablonen voor zelfstandig kerk-zijn, op te vragen via pionieren@protestantsekerk.nl 

subsidie:

geen subsidie meer na jaar 6

idem, wel begeleiding 

vervolg:

na afloop van het traject mogelijk instromen bij een ander netwerk met vergelijkbare kerkplekken

na afloop van het traject verder in de landelijke leergemeenschap leerkring voor nieuwe gemeenten

Zelfstandig kerk-zijn

Pioniersplekken en vergelijkbare nieuwe kerkplekken kunnen zich in de leergemeenschap pionieren oriënteren en voorbereiden op zelfstandig kerk-zijn. Hier zijn de hoofdvormen globaal geschetst. Neem contact op met je pionierbegeleider om het uitstroomproces in gang te zetten.

Als pioniersplek heb je enkele jaren onder de (ambtelijke) verantwoordelijkheid van een zendende kerkenraad gewerkt. Het doel van pionieren om een nieuwe zelfstandige geloofsgemeenschap te vormen heeft steeds meer gestalte gekregen. Het wordt tijd om na te denken hoe deze vorm van zelfstandigheid ook echt een plek kan krijgen in het mozaïek van kerkplekken. In nauwe samenwerking met jullie pionierbegeleider wordt specialistische ondersteuning geboden middels een uitstroombegeleider. Jullie pionierbegeleider kan jullie meer vertellen over het proces. 

De drie hoofdvormen op een rijtje:

1. Een pioniersplek wordt een reguliere (wijk)gemeente

Een reguliere gemeente of wijkgemeente is een zelfstandige vorm van kerk-zijn. Een reguliere gemeente is een gemeente in een bepaald gebied (classis). Een reguliere wijkgemeente is een wijkgemeente binnen een protestantse gemeente in een dorp of stad. In het laatste geval werkt de wijkgemeente samen met de andere wijkgemeenten. De wijkkerkenraad werkt samen met de algemene kerkenraad van die gemeente.

De kerkenraad bestaat uit minimaal zeven ambtsdragers. Binnen de kerkenraad zijn er twee colleges: het college van kerkrentmeesters en het college van diakenen. Hierover kan de kerkenraad maatwerkafspraken met de classis (het regionale bestuur) maken. De gemeente en het college van diakenen hebben rechtspersoonlijkheid. De kerkenraad gebruikt het financiële administratiesysteem FRIS. Voor de ledenadministratie gebruikt de kerkenraad LRP. Leden, gastleden, vrienden en belangstellenden kunnen verbonden zijn aan de gemeente. De predikant heeft sacramentsbevoegdheden. De kerkelijk werker of pionier kan deze ook krijgen. In de kerkorde, onder ordinantie 2, staat de reguliere gemeente beschreven.

2. Een pioniersplek wordt een kerngemeente

Een kerngemeente is een zelfstandige vorm van kerk-zijn. De kerngemeente blijft samenwerken met de voormalige zendende gemeente en bij voorkeur ook met de omliggende gemeenten waarmee zij het lokale mozaïek van kerkplekken vormt. De kerkenraad heet kernraad en bestaat uit minimaal drie ambtsdragers en een voorganger. De kerngemeente heeft rechtspersoonlijkheid. Er hoeft geen college van diakenen te zijn. Wel dient het diaconale werk gestalte te krijgen. De kernraad gebruikt het financiële administratiesysteem FRIS. Voor de ledenadministratie gebruikt de kernraad LRP. Leden, gastleden, vrienden en belangstellenden kunnen verbonden zijn aan de gemeente. De predikant heeft sacramentsbevoegdheden. De kerkelijk werker of pionier kan deze ook krijgen. In 2019 besloot de synode dat de kerkvorm 'kerngemeente' mogelijk is. De synode volgt de ontwikkeling van kerngemeenten met belangstelling.

3. Een pioniersplek wordt een missionaire (wijk)gemeente

Een missionaire gemeente of wijkgemeente is deels een zelfstandige (wijk)gemeente. De missionaire wijkgemeente blijft samenwerken met de voormalige zendende gemeente en bij voorkeur ook met de omliggende gemeenten waarmee zij het lokale mozaïek van kerkplekken vormt. De missionaire wijkgemeente valt onder de algemene kerkenraad van de betreffende gemeente. De missionaire gemeente komt onder de verantwoordelijkheid van de classis te staan. Voor dat laatste is tot nu toe nog niet gekozen. De algemene kerkenraad stelt een commissie in, waar tenminste één ambtsdrager uit de algemene kerkenraad zitting in heeft. Eén ambtsdrager kan de bevoegdheden van een predikant krijgen. De ambtsdrager kan de sacramentsbevoegdheden krijgen. De missionaire (wijk)gemeente heeft geen rechtspersoonlijkheid. De algemene kerkenraad is verantwoordelijk voor de financiën en werkt hierin samen met de commissie. Zo ook de ledenadministratie. Leden, gastleden, vrienden en belangstellenden kunnen verbonden zijn aan de missionaire (wijk)gemeente.

Oriënteer je goed

Het is belangrijk dat je je als team goed oriënteert en daar vooral op tijd mee begint. Het landelijk team pionieren geeft hier vanaf het vervolgplan aandacht aan. Jullie pionierbegeleider wordt om een uitstroomadvies gevraagd. Dit proces krijgt vorm in goed overleg en samen met de uitstroombegeleider. Neem voor vragen eerst contact op met je pionierbegeleider of stuur een mail naar pionieren@protestantsekerk.nl voor meer informatie en/of bijbehorende sjablonen

2. Samen kerk-zijn

Sommige pioniersplekken zijn een waardevolle plek geworden, maar zijn nog niet toe aan de stap om zelfstandig door te gaan. Vaak is er wel iets waardevols gegroeid waarvan alle betrokkenen willen dat het doorgaat. Er zijn goede activiteiten, een geloofsgemeenschap met mensen met weinig draagkracht of een studentennetwerk. 

Om door te gaan is de steun van anderen en in het bijzonder de samenwerking met de lokale kerk nog steeds nodig. Er vindt dan weer een lokale inbedding plaats. Pioniersplekken die kiezen voor het uitstroomprofiel ‘samen kerk-zijn’ kunnen het zevende jaar nog deelnemen aan de leergemeenschap pionieren. In dat jaar staat pionierbegeleiding in het teken van voortgang na de pioniersperiode (plan opstellen), samenwerking met de lokale kerk en verbinding aan relevante netwerken. Ook nemen ze tijdens een pioniersdag afscheid van de leergemeenschap. 

Proces

De pionierbegeleider is in samenwerking met de secretaris verantwoordelijk voor het uitstroomprofiel ‘samen kerk-zijn’. De pionierbegeleider schrijft een uitstroomadvies en de pioniersplek vult het daarvoor passende uitstroomsjabloon in. Beide zijn op te vragen via pionieren@protestantsekerk.nl. Hierin wordt het pionieren geëvalueerd en de financiële eindbalans opgemaakt. De secretaris stuurt ter afronding een brief met het uitstroombesluit en sluit het dossier bij de dienstenorganisatie. Tijdens de pioniersdagen kunnen uitstromende pioniersplekken in het profiel ‘Samen kerk-zijn’ in een apart programmaonderdeel nader advies en begeleiding krijgen.

 

3. Alternatieve uitstroommogelijkheden

Als een pioniersplek niet of anders verder gaat dan binnen de Protestantse Kerk, dan wordt de pioniersfase afgerond. De pionierbegeleider is daarbij het eerste aanspreekpunt, samen met de secretaris.

Als de pioniersplek niet uitstroomt in het profiel 'samen kerk-zijn' of 'zelfstandig kerk-zijn', dan kunnen onderstaande scenario’s van toepassing zijn. Voor beide geldt dan dat het pionieren (financieel) wordt afgerond en de samenwerkingsovereenkomst met de dienstenorganisatie formeel wordt beëindigd.

Uitstromen buiten de Protestantse Kerk

Soms is het beter om als pioniersplek buiten de Protestantse Kerk uit te stromen of met een minder expliciet 'PKN-label' verder te gaan. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als er sprake is van een samenwerking met andere denominaties of als de interculturele context daarom vraagt. Ook daarvoor is plaats in het mozaïek van kerkplekken. De pionierbegeleider is in samenwerking met de secretaris verantwoordelijk voor dit uitstroomprofiel. De pionierbegeleider schrijft een uitstroomadvies en de pioniersplek vult het daarvoor passende uitstroomsjabloon in. Beide zijn op te vragen via pionieren@protestantsekerk.nl. Hierin wordt het pionieren geëvalueerd en de financiële eindbalans opgemaakt. De secretaris stuurt ter afronding een brief met het uitstroombesluit en sluit het dossier bij de dienstenorganisatie. Tijdens de pioniersdagen kunnen uitstromende pioniersplekken in een apart programmaonderdeel nader advies en begeleiding krijgen.

De pioniersplek stopt

Soms speelt er op een pioniersplek zo veel, dat het verstandiger is om het initiatief (tijdelijk) te stoppen. Dat kan zijn als er geen team (meer) is, of bij ziekte of vertrek van de pionier. Ook kan de lokale context dermate lastig zijn, bijvoorbeeld als er sprake is van een kerkfusie of verkoop van een gebouw. Ook dat is pionieren. Het initiatief wordt dan zorgvuldig afgerond. De pionierbegeleider is in samenwerking met de secretaris verantwoordelijk voor dit uitstroomprofiel. Hij of zij schrijft een uitstroomadvies, en de pioniersplek vult het daarvoor passende uitstroomsjabloon in. Beide zijn op te vragen via pionieren@protestantsekerk.nl. Hierin wordt het pionieren geëvalueerd en de financiële eindbalans opgemaakt. De secretaris stuurt ter afronding een brief met het uitstroombesluit en sluit het dossier bij de dienstenorganisatie. Onze pionierspastor kan daarbij betrokkenen ter zijde staan.

Oriënteer je goed

Het is belangrijk dat je je goed oriënteert en het landelijk team tijdig informeert. Jullie pionierbegeleider wordt om een uitstroomadvies gevraagd. Neem voor vragen contact op met je pionierbegeleider of stuur een mail naar pionieren@protestantsekerk.nl voor meer informatie en/of bijbehorende sjablonen.

Doorstroomtraject

Naarmate het pionieren vordert, is het goed om na te denken over de fase ná het pionieren. Rond het vervolgplan na drie jaar pionieren wordt daarmee gestart. Tijdens de tweede fase (jaar 4-6) is het zaak dit steeds scherper te krijgen. De pionierbegeleider is daarvoor in deze fase het eerste aanspreekpunt. Ook zal vanuit het landelijk team middels sjablonen en reactiebesluiten worden gevraagd om dit concreet te maken. Samen met het doorstroomadvies van de pionierbegeleider gaat dan het doorstroomtraject in.