Je bent aan het nadenken over de toekomst van jouw gemeente, omdat er signalen zijn dat het niet goed gaat. Deze signalen kunnen heel verschillend van aard zijn: bestuurlijk (jullie krijgen bijvoorbeeld de kerkenraad niet meer rond), financieel, of bijvoorbeeld geloofsinhoudelijk (het lukt niet meer om de gemeente vitaal te houden). Begin liever nu met nadenken nu het (waarschijnlijk) nog kan, en wacht niet totdat je erover móét nadenken. Trek ook aan de bel bij je classis – voor zover die nog niet betrokken is – want zij denken graag met je mee. In sommige classes is ook begeleiding beschikbaar. Deze pagina helpt je op weg.
Geestelijke visie
De eerste vraag die je jezelf als kerk moet stellen, is: waarom zijn wij kerk, en hoe willen wij kerk zijn? Het is goed om daar als gemeente samen over te praten. Vaak is het slim om je hierbij te laten begeleiden door een externe deskundige. Ook tijdens het verdere verkenningsproces, als je op andere manieren nadenkt over de toekomst van je kerk, is de geestelijke component/visie erg van belang. Laat dit dus steeds terugkomen in je besprekingen. Tip: begin de vergadering met de focus op de geestelijke visie, bijvoorbeeld met de vergaderopeningen ‘Hoopvol kerk-zijn’, gebaseerd op het werk van Andrew Root. Extra tip: Samen bidden.
Verkenning
Bij het verkennen op de mogelijkheden voor de toekomst, is het belangrijk dat je eerst helder in beeld hebt wat de huidige situatie is. Dit kan heel handig via Kerk in Kaart. Ook hier heeft ervaring geleerd dat het verstandig is om het gesprek over de opbrengsten van Kerk in Kaart te laten begeleiden door een extern deskundige.
Overleg met de classis: de classis denkt graag met je mee over acties op korte termijn, om deze verkenningsfase te overbruggen, zoals:
- Helpt het om tijdelijk kerkenraadsleden van elders uit de classis toe te voegen?
- Kan er (onder voorwaarden) een kerkordemaatregel (ord. 4-6-5) worden afgegeven zodat men met een kleinere kerkenraad dan het kerkordelijke minimum kan functioneren en rechtsgeldige besluiten kan nemen?
Mogelijkheden in beeld
Als uit Kerk in Kaart blijkt dat jouw kerk te klein of kwetsbaar wordt om zelfstandig door te kunnen gaan, zijn er nog steeds veel mogelijkheden om een vindplaats van geloof te zijn. Kort opgesomd:
- doorgaan als minimale kleine gemeente met toestemming van de classis en tegelijkertijd revitaliseren, bijvoorbeeld door kerk in de buurt. Let wel op: een minimale kerkenraad is slechts een korte periode mogelijk. Tijdens die periode moet dus een duurzame oplossing worden gezocht.
- doorgaan als minimale kleine gemeente en starten van een proefplek of pioniersplek, die op termijn een kerngemeente wordt;
- samenwerken:
- a. doorgaan in samenwerking met andere gemeenten
- b. doorgaan in samenwerking met andere gemeenten en tegelijk starten van een proefplek of pioniersplek, die op termijn een kerngemeente wordt
- samengaan met andere gemeenten (opgaan in een grotere gemeente)
- opheffen:
- a. opheffen
- b. opheffen en huisgemeente worden
- c. opheffen en interkerkelijk verder
- d. opheffen en starten van een missionair, diaconaal of pastoraal project
- e. opheffen en starten van een proefplek of pioniersplek, die op termijn een kerngemeente wordt
N.B. een (te) kleine gemeente kan niet direct doorgaan als kerngemeente.
Bespreek deze mogelijkheden met de kerkenraad en het breed moderamen van de classis (en het liefst ook een extern begeleider). De financieel beleidsadviseur van de classis zal dan ook een financiële analyse van jullie situatie nu en in de toekomst uitvoeren.
Kijk ook op de pagina ‘vormen van kerk-zijn’.
Draagvlak
Welk perspectief je ook kiest, draagvlak voor de keuze die je maakt is essentieel. Zorg er daarom voor dat je de gemeente meeneemt in alle stappen van het proces. Ons advies hierbij is om steeds de focus te houden op de geestelijke component. Door samen te zoeken vanuit de geestelijke weg komen jullie tot de juiste keuze. En heb vertrouwen, denk bijvoorbeeld aan de Emmaüsgangers. Waar twee samen op weg gingen in onzekere tijden, liep Jezus een eindje in hun midden mee.
Vervolg
Zodra er een keuze is gemaakt, over welk perspectief het best bij jullie past, kunnen jullie aan de slag met een stappenplan. De stappenplannen vind je hier:
- Samengaan
- Samenwerken met volledige overdracht van bevoegdheden
- Samenwerken met gedeeltelijke overdracht van bevoegdheden
- Samenwerken zonder overdracht van bevoegdheden
- Samen een predikant beroepen
- Opheffen van de gemeente
Ook hierbij geldt: neem de classis mee in het proces en zorg voor begeleiding, want samen kom je verder.
