De pioniersreis
Dit is één van de artikelen in een serie rond twaalf kernthema’s voor proefplekken. Proefplekken zijn diverse soorten aanvullende kerkplekken naast de gevestigde gemeenten, met een missionaire focus.
De onderliggende principes van pionieren, zijn echter breder toepasbaar. Met hier en daar een eenvoudige vertaalslag zijn de artikelen ook zeer geschikt voor gemeenteontwikkeling in het algemeen.
Het beeld voor de proefplek is een windbuggy die een weg aflegt; de pioniersreis. Viervoudig luisteren is een van de aandachtsgebieden bij het begin van de reis. Daarnaast staat het zeil symbool voor goed blijven luisteren tijdens de reis.
Geloofsleven ontdekken is een cruciaal moment in de ontwikkeling van elke geloofsgemeenschap. Het is een proces van gezamenlijk optrekken en samen Gods wereld verkennen. Luisteren naar elkaar en naar God in een veilige en gastvrije omgeving vormt daarbij de basis.
Dit online-artikel is een samenvatting van een uitgebreide versie (pdf) die enkele kernpunten belicht uit het denken over liefhebben en dienen als grondslag voor kerkelijke gemeenschappen.
De drive achter missionair werk
Waarom zouden we mensen iets willen laten proeven van een gelovig leven? Deze vraag raakt aan de kern van missionair werk. Zoals missioloog Newbigin schreef: 'Mission is an explosion of joy' – missie is een explosie van vreugde. Het gaat niet om plichtpleging, maar om mensen die hun mond niet kunnen houden over wat hen is overkomen. Zij moeten wel getuigen omdat het hun hele leven verandert en betekenis geeft.
Het eigen verhaal
Voor elke gelovige gemeenschap is het essentieel om helder te hebben wat geloof, vertrouwen op God, hoop en liefde betekent. Waarom zijn mensen christen? Hoe wordt dat zichtbaar in het dagelijks leven? Deze vragen komen telkens weer terug, want geloven is nooit een vast gegeven.
Binnen gemeenschappen bestaan vaak verschillen die soms op spanning met elkaar staan. Evangelisch, vrijzinnig, orthodox gereformeerd – deze etiketten kunnen ontmoeting in de weg staan. Belangrijk is dat voorstanders van verschillende posities respectvol met elkaar in gesprek blijven en het verstaan van heil blijven relateren aan het evangelie, waarin het gaat om zowel het koninkrijk als de kruisdood en opstanding van Jezus.
Geloof als vertrouwen
Geloof is in de Bijbel allereerst vertrouwen. Van Abraham en Sara tot Mozes en het volk in de woestijn – het gaat om leren vertrouwen op Gods dagelijkse zorg en nabijheid. Geloven is een weg. Jezus nodigt uit Hem te volgen, wat een dagelijkse keuze betekent. En wie daarvoor kiest, ontdekt dat hij allereerst door Hem gekozen is. Gods liefde hangt niet af van prestaties of goed leven, dat heet genade.
Godsvertrouwen is geen garantie voor succes, welvaart of gezondheid. Ook christenen worden overvallen door groot kwaad en diep verdriet. De Bijbel staat er vol van. Toch blijven gelovigen vertrouwen – omdat zij weten van de God die bevrijdt, van Jezus die opstond uit de dood, van een vrederijk voor deze aarde en alle mensen.
Leven delen
Vertrouwen moet groeien in verbondenheid met Jezus en zijn leerlingen. Jezus deelde zijn leven met zijn discipelen – niet alleen door toespraken, maar door dagelijkse gemeenschap. Ze aten en dronken samen en vormden een leefgemeenschap. Zo zagen de leerlingen bijvoorbeeld hoe Jezus bad en vroegen Hem: 'Heer, leer ons bidden.'
Paulus ging verder in hetzelfde spoor en schreef aan de Thessalonicenzen over het delen van niet alleen het evangelie, maar ook het eigen leven. Het gaat om het hele leven, waarin in alles ontdekt wordt wat het betekent om Jezus te volgen.
Grondhouding: bescheiden en vrijmoedig
De vraag 'Gaan jullie ons bekeren?' klinkt regelmatig. Er bestaat een terechte afkeer van opdringerigheid en ongewenst gepreek. De juiste houding is er een van bescheidenheid, niet van superioriteit of de 'waarheid in pacht hebben'. Niemand heeft de waarheid, maar samen is iets geproefd van Hem die zei: 'Ik ben de waarheid'.
Luther sprak over bedelaars die elkaar vertellen waar brood te vinden is. Gelovigen wijzen mensen niet op zichzelf, maar op Christus. Niemand kan een ander bekeren, maar een ander kan zich wel bekeren. Veel mensen zijn verloren zielen die zichzelf kwijt zijn geraakt, en het kan een vreugde zijn als zij terechtkomen op een spoor van vervullende liefde.
Belangrijk is om zowel bescheiden als vrijmoedig te zijn. Allen zijn we mensen onderweg met vragen en worstelingen. De kerk staat er niet best op bij veel mensen. Bescheidenheid over het eigen geloofsleven gecombineerd met vrijmoedigheid over een grote God die altijd meer, anders en verrassender is dan voorgesteld kan worden.
Verhalen van anderen
Het eigen verhaal over geloof komt in aanraking met mensen uit de omgeving. Teamleden van de proefplek en mensen die meedoen ontmoeten elkaar. Waar verlangen de mensen die je ontmoet naar, waar liggen hun angsten en vreugden? Dit vraagt om 'missionaire sensitiviteit', open antennes voor wat in andermans verhaal zou kunnen raken aan Gods verhaal. Tegelijk is geloven op geen enkele manier vanzelfsprekend. Niemand kan 'overgehaald' worden om te gaan geloven. Geloven is niet logisch, het gaat uiteindelijk om een stap van vertrouwen en overgave in iets wat niet voor de hand ligt.
Praktische aandachtspunten
Veel gesprekken over geloofsleven beginnen spontaan en organisch. Naarmate mensen elkaar beter leren kennen, komen diepste overtuigingen ter sprake. Dan is goed en gevoelig luisteren essentieel, samen met respect en eerlijkheid. Geloofsleven ontdekken vraagt ook om een weloverwogen aanbod: Bijbelgesprekken, introductiecursussen, meditatie, lectio divina – er zijn tal van mogelijkheden. Belangrijk is iets te kiezen dat past bij de context en groep. Maar het moet ook bij jezelf passen.
Mensen ontdekken geloofsleven verschillend: sommigen meer vanuit ervaring en gevoel, anderen hebben behoefte aan redelijke argumenten, weer anderen leren vooral door te doen. Een goed aanbod sluit aan bij deze verschillende typen mensen.
Ten slotte: geduld hebben. Geloofsleven ontdekken is vaak een lange weg. In de vroege kerk duurde het catechumenaat drie jaar. In een wereld waarin gelovig leven volstrekt niet vanzelfsprekend is, is het een wonder als iemand snel besluit Jezus te willen volgen. Christenen zijn geen gelijkhebbers, maar liefhebbers, dat is een belangrijk verschil.
Meer weten over 'geloofsleven ontdekken'?
- 'Geloofsleven ontdekken' is een van de 12 kernthema's van de pioniersreis van proefplekken.
- Rond dit kernthema zijn er verschillende leermiddelen voor kernteams van lokale kerkplekken:
Online leersessies voor lokale teams
Een verdiepend artikel (het complete artikel 'Geloofsleven ontdekken' met uitgebreide theologische onderbouwing en praktische voorbeelden)
Illustratie: Anna Sieben
