De kerk is voor haar een plek waar ze even boven zichzelf wordt uitgetild. Ds. Hester Smits hoopt dat de kerk de geest van eenwording en eenheid in Christus kan vasthouden en dat ze niet steeds met hokjes en grenzen bezig is.
- predikant van de Grote Kerk in Apeldoorn
De Protestantse Kerk bestaat 20 jaar. Reden voor een feestje?
“Ja! Ik heb zo’n feestje wel gemist, ik vind het jammer dat er niet meer aandacht voor is geweest. De kerk kan het wel gebruiken dat we vieren wat goed gaat. In de maatschappij en ook in de kerk leeft iedereen wat in zijn eigen bubbel. Met zo’n feestje laat je zien dat je een landelijke protestantse kerk bent, je maakt solidariteit met andere gemeenten zichtbaar. En het samengaan van drie kerkgenootschappen is nog steeds iets om hoog te houden. We hebben dus wel iets voorbij laten gaan. We stoppen veel energie in hoe we de krimp kunnen keren, hoe we nieuwe vormen vinden, hoe we jongeren iets kunnen bieden. Dan is het fijn om stil te staan bij wat goed gaat. En dit is goed gegaan, in mijn gemeente weet niemand meer wie hervormd, wie gereformeerd, wie luthers was. Ik heb contact gehad met plaatsgenoot Piet Vergunst om in het kader van 20 jaar Protestantse Kerk samen een viering te houden. Hij stond daarvoor open, maar het lukte nog niet om een datum te vinden. Misschien moeten we die alsnog zoeken. ”
Hoe keek je zelf aan tegen de eenwording 20 jaar geleden?
“Ik zat toen in Op Goed Gerucht, een vernieuwingsbeweging van protestantse theologen. We werden destijds de jonge honden van de kerk genoemd. Naast andere modaliteiten mocht ook dit platform aanschuiven bij het moderamen om zijn licht te laten schijnen op hoe het de eenwording van die drie kerken zag. Ik vond het echt een compliment dat we werden uitgenodigd, dat we mee mochten denken en gehoord werden. Voor mij persoonlijk was deze eenwording ook belangrijk. Ik ben opgegroeid in de Nederlandse Protestantse Gemeenschap in Luxemburg. Toen ik in Nederland theologie ging studeren, moest ik opgeven of ik hervormd of gereformeerd of luthers was. Ik wist het verschil niet, ik was toch gewoon protestants? Ik ben blij dat we die verschillende hokjes kwijt zijn.”
We zijn 20 jaar verder. De Protestantse Kerk verliest jaarlijks tienduizenden leden en kerksluiting is bijna aan de orde van de dag. Waarom zou een mens nog lid worden van de kerk?
“Waarom niet, het is toch een prachtige plek? Voor mezelf is het echt een plek waar ik thuis ben, waar ik zoveel haal aan inspiratie, aan ontmoeting, aan even boven jezelf uitgetild worden. Het is een warme deken, het gevoel dat je nooit alleen bent, dat er een club van mensen is die goed voor je zorgt. We zoeken als Grote Kerk hoe we de hand kunnen reiken naar mensen die zoekend zijn. Jongeren bijvoorbeeld, of mensen die zoeken naar verstilling. Het is lastig, de kerk staat voor stoffig, voor grijs, voor bijna voorbij. Met de groep ‘Nieuwe Initiatieven’ in de Grote Kerk willen we een verdiepingsslag maken voor mensen die bezieling of verstilling zoeken. Dat ze bij ons, als ze toch in de kerk zijn tijdens bijvoorbeeld de zomerexpositie, een kaarsje aan kunnen steken, even gaan zitten en praten met God, of met zichzelf. Voor hen hebben we kaarten met gebeden gemaakt. We organiseren stiltewandelingen en, in het najaar, levenslessen. Het is heel laagdrempelig.”
Veel kerken willen met hun tijd meegaan en proberen allerlei nieuwe vormen uit om mensen te binden, maar het lijkt vechten tegen de bierkaai. Moeten kerken ophouden met experimenteren?
“Het woord experimenteren roept weerstand op en dekt, naar mijn idee, ook niet de lading. Het is een evangelische uitdaging om, net zoals Paulus bij de Areopagus, context en tijd serieus te betrekken in wat je zegt. Het gaat erom je oor te luisteren te leggen, daar te zijn waar mensen zijn. De Grote Kerk zit met Kerst bijvoorbeeld bomvol. Blijkbaar is het belangrijk voor inwoners van Apeldoorn om op bepaalde momenten de verbinding met het hemelse, met God, met het eigen hart te vinden. Dat nemen we serieus, op kerstavond hebben we twee diensten. Ik zoek, naast woord en muziek, ook in de symboliek naar iets wat mensen mee naar huis kunnen nemen. Vanuit het evangelie is het een opdracht om goed te luisteren naar wat nodig is en daarop in te spelen: het evangelie te vertalen naar deze tijd. Wil je lichaam van Christus zijn, dan moet je steeds weer op zoek naar wat belangrijk is. Dat kan zitten in nieuwe vormen of in nieuwe woorden. Maar het zit vooral in de inhoud, in geloof dat doorleefd en zichtbaar is, zodat mensen zien dat het meerwaarde heeft.”
Hoe kijk je aan tegen de komende 20 jaar Protestantse Kerk? Wat verwacht je en wat hoop je?
“Ik hoop dat de Protestantse Kerk ruimhartig en royaal is, in geloof en in visie. Dat we de geest van eenwording, van eenheid in Christus, vasthouden, en niet steeds met hokjes en grenzen bezig zijn. Ik hoop en verwacht dat we dat in Apeldoorn goed kunnen, dat we het kunnen hebben over wat we elkaar te bieden hebben, over inspiratie, en het geloofsgesprek kunnen voeren. Daar ga ik in ieder geval mijn stinkende best voor doen.”
Lees meer in de serie over 20 jaar Protestantse Kerk:
