Kerk & Krimp
We weten het al jaren: de kerk krimpt. Jaarlijks laten tienduizenden mensen de kerk achter zich. Minder kerkgangers betekent minder financiële armslag, en minder mensen die een ambt op zich willen nemen. Aan het woord krimpende gemeenten en hoe ze daarmee omgaan.
Zes jaar geleden werd in de Protestantse Gemeente Almelo het onvermijdelijke duidelijk: de situatie met vijf kerkgebouwen was niet langer houdbaar. Het ingrijpende veranderproces bracht echter ook veel goeds, vertelt ds. Marco Montagne: “We zijn nu een brede kerk met meer variatie.”
"We wisten al langer dat er iets moest gebeuren, maar zes jaar geleden sloeg het college van kerkrentmeesters echt alarm. De situatie met vijf gebouwen en vijf parttime predikanten was niet lang meer houdbaar. In het moderamen van de algemene kerkenraad zei ik: 'Er moet een lonkend perspectief komen en dat is niet: we sluiten vier kerken. Wel: we gaan naar een nieuwe vorm van gemeente-zijn.' Dat werd breed gevoeld. Het proces ‘Loslaten en opnieuw beginnen’ werd opgestart, met themagroepen rond allerlei beleidsterreinen. We zijn dat proces met vier wijken ingegaan, de vijfde is een gemeente van bijzondere aard geworden. De belangrijkste themagroep was misschien wel die rond pluriformiteit en identiteit. Die kwam met het 'bronnenconcept' dat ervan uitgaat dat er over alle wijkgrenzen heen verschillende bronnen van spiritualiteit worden aangeboord. Er is geëxperimenteerd met het invoeren van verschillende vormen van viering. Op pastoraal gebied maken we ook zo’n beweging: over wijkgrenzen heen werken met een contactpersonenstructuur. Het gebouw van de Grote Kerk, een monumentaal pand, blijkt financieel de beste optie. Dat de andere gebouwen moeten sneuvelen, riep heftige emoties op. Maar toch is dat proces goed gegaan. We hebben voortdurend zo veel mogelijk mensen betrokken en goed teruggekoppeld op gemeenteavonden. We hebben ook geleerd van onze 'buren' Hengelo, Enschede en Deventer die in een soortgelijk proces zaten. Zij hebben verteld hoe zij dit proces zijn gegaan. De verkoop van twee van de drie gebouwen die gesloten worden is in een vergevorderd stadium. Over het derde gebouw wordt nog besloten. Ik blijf samen met collega Monica Schwarz over als predikant, we zijn beiden parttimers. De twee andere wijken waren al vacant. We kunnen straks voor 70% een predikant of kerkelijk werker beroepen.
Het proces dat we achter de rug hebben was niet alleen maar naar en moeilijk. Het goede was dat we heel intensief nagedacht hebben over hoe we gemeente willen zijn. Met ingang van 1 januari 2025 zijn we een brede kerk met meer variatie."
>> Zie voor meer informatie over dit onderwerp de pagina ‘Herbestemmen kerkgebouw’ van VKB Kerkrentmeesters.
Dit artikel is eerder verschenen in #protestant (augustus 2024). Ds. Marco Montagne is predikant van de Pniëlkerk in Almelo.
