De eerste zondag van oktober is al sinds jaar en dag Israëlzondag. Heeft het eigenlijk zin om een speciale zondag in het teken van Israël te houden? Komen we Israël niet elke zondag tegen in de liturgie en in het besef dat zowel joden als christenen hun eenheid vinden in de God van Israël?
Of is een speciale zondag juist nodig om de gemeente wakker te schudden en te bepalen bij de joodse wortels van het christelijk geloof en de relatie met het levende jodendom?
Hervormde synode
In 1949, net na de Tweede Wereldoorlog en de vestiging van de staat Israël, stelde de hervormde synode een jaarlijkse Israëlzondag vast om daarmee gestalte te geven aan de liefde voor het volk Israël, te bezinnen op de relatie van de Kerk met Israël én om te bidden voor het volk Israël. Het werd de eerste zondag in oktober. In die periode vallen de grote feesten in het Jodendom: Nieuwjaarsdag, Grote Verzoendag, Loofhuttenfeest. In 1984 wordt de Israëlzondag aan gereformeerde zijde officieel ingesteld. De Protestantse Kerk heeft deze tradities gevolgd. In dienen, leren en vieren zoekt de kerk de relatie met het Joodse volk.
Onopgeefbaar
Vanaf het begin zijn er ook vragen, en in de loop der jaren zijn er vragen bijgekomen. Wat wordt bedoeld met Israël? Velen denken bij Israël niet alleen of in eerste instantie aan de relatie met het volk Israël, maar aan de staat en aan het conflict tussen Joden en Palestijnen. Het conflict breekt door alles heen. Bidden voor het volk Israël kun je niet meer los zien van bidden voor Palestijnen. Hoe doe je dat? De roeping tot het gestalte geven aan de onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël gaat samen met de diaconale roeping en de roeping tot oecumenische verbondenheid met christenen wereldwijd, inclusief Palestijnse christenen. Ook al kunnen deze roepingen botsen en schuren, de Protestantse Kerk kan geen van deze roepingen veronachtzamen. In de beleidsnota over het Israëlisch-Palestijnse conflict uit 2008 wordt nog eens verwoord dat de keuze voor het woord onopgeefbaar ‘verstaan dient te worden tegen de achtergrond van een eeuwenlange geschiedenis waarin de kerk zich sterk had vervreemd van haar wortels in het volk Israël, met alle voor Israël – en op een andere manier voor de kerk – desastreuze gevolgen’.
En de staat Israël dan? Wat doen we met het Israëlisch-Palestijns conflict?
In sommige gemeenten krijgt de Israëlzondag helemaal geen aandacht. Omdat er allerlei andere soorten diensten zijn bijvoorbeeld, of vanwege ‘politieke gevoeligheden’. Er hoeft natuurlijk niets over de gevoeligheden gezegd te worden, maar het kan wel. Waarom niet erkennen dat het Israëlisch-Palestijns conflict een groot probleem is, waar verschillend over gedacht wordt in onze kerken?
De Protestantse Kerk heeft verschillende en gelijkwaardige roepingen als het gaat om Israël:
- De roeping om gestalte te geven aan de onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël.
- De oecumenische roeping om eenheid, gemeenschap en samenwerking te zoeken met Palestijnse christenen.
- De diaconale roeping om op te komen voor vrede en gerechtigheid voor iedereen.
