Protestants Perspectief
Reflecties van de scriba van de generale synode bij actualiteiten in kerk & samenleving.
11 maart 2019 - Wat is er aan de hand met de Protestantse Kerk? In korte tijd spreekt ze zich publiekelijk uit over diverse maatschappelijke kwesties. Eerst schaart ze zich achter het kerkasiel in Den Haag, vervolgens neemt ze stelling tegenover de Nashville-verklaring en daarna neemt ze welbewust deel aan de klimaatmars.
Keren we terug naar de activistische kerk uit het einde van de vorige eeuw? Wil de kerk, in weerwil van de voortgaande ontkerkelijking, parmantig haar relevantie tonen? Het korte antwoord op deze vragen is nee.
Toch zijn dit wat mij betreft terecht kritische vragen. Ik hoor er betrokkenheid in op de kerk en zorg over haar koers. En dan kun je de vraag stellen wat eigenlijk de identiteit van de kerk is, en hoe we kerk kunnen zijn in onze democratische samenleving.
Door de eeuwen heen heeft de kerk haar positie in de samenleving gezocht. Altijd vanuit het diepe besef dat de God de Schepper is van hemel en aarde. Als schepper staat Hij niet alleen aan het begin, maar blijft Hij op zijn wereld betrokken. Hij herschept haar tot een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. In het midden van de tijd komt Hij. In de misère van mens en wereld wordt God mens, in Jezus. Niet in de tempel of in een paleis, maar midden in deze wereld.
Waar Christus is, daar is de kerk. Wij worden geroepen Hem te volgen, midden in deze wereld. Onze kerkorde verwoordt dit zo: ‘De kerk belijdt telkens opnieuw in haar vieren, spreken en handelen Jezus Christus als Heer en Verlosser van de wereld en roept daarmee op tot vernieuwing van het leven in cultuur, maatschappij en staat.’ (artikel I,6). De visienota ‘De hartslag van het leven’ (2012) vat dit samen in de koene stelling: ‘De kerk is politiek.’ Want: ‘God doet aan politiek door een samenleving te scheppen van verzoening tussen mensen, van liefde en dienstbaarheid.’
Het is zoals de bekende Duitse dominee Dietrich Bonhoeffer, in de aangrijpende tijd van Nazi-Duitsland, steeds benadrukte: de kerk heeft haar plek in de wereld. Hij wees erop dat de kerk zich in de wereld moet concentreren op het kruis van Christus en op de nood van zusters en broeders. Deze twee zijn niet van elkaar te scheiden. En ook wat mij betreft komen deze twee elementen steeds terug: het gaat om God en om de wereld waarin wij leven. Die twee zijn niet los van elkaar te trekken, maar zijn verbonden met elkaar.
De positie die de Protestantse Kerk nu driemaal achtereen heeft ingenomen staat in deze traditie. Het luistert hier echter nauw. De kerk is immers geen politieke organisatie, pressie- of actiegroep. Ze heeft haar eigen identiteit. En vanuit haar eigen perspectief draagt zij haar steentje bij aan de democratie. Niet als (partij)politiek programma, maar als een ambtelijk spreken met haar eigen instrumentarium van Woord en gebed.
Zo wil de Protestantse kerk aanwezig zijn in de samenleving. Ook in de klimaatmars. Omdat wij ons geroepen voelen te zorgen voor Gods aarde. Omdat we onze zorgen willen uiten. En om een appèl te doen op heel onze samenleving.
Foto: Ds. René de Reuver tijdens oecumenische viering voorafgaand aan de klimaatmars
