Kerk & Communicatie
Van kerkblad tot kerkapp: communicatie behoort tot het hart van een bloeiende gemeente. Communicatie-expert Eric van den Berg neemt ze stuk voor stuk onder de loep.
De kerk hoort op social media, zegt Sergio Felter, jarenlang de socialmedia-man bij de Protestantse Kerk in Amsterdam. Ga ermee experimenteren, zegt hij. Zeven tips in de snel bewegende wereld van social media.
Ken je atlete Femke Bol? Zij is meervoudig kampioene - Nederlands, Europees en wereldwijd - bij het hordelopen. Zij zet als influencer haar social media authentiek, dankbaar en herkenbaar in voor bijna 400.000 volgers. Als kerkelijke gemeente kun je dat op eigen schaal ook!
‘Je moet eerst je doelgroep bepalen, en op basis daarvan je socialmedia-mix samenstellen’, zegt Sergio Felter. Hij was jarenlang de socialmedia-man bij de Protestantse Kerk in Amsterdam (PKA) en was voor de kerk structureel en in campagnes actief met social media. Nu is hij werkzaam als informatiespecialist in een hogeschoolbibliotheek met als extra aandachtsgebied kunstmatige intelligentie. Met hem bespreek ik tips en ontwikkelingen in de snel bewegende wereld van social media.
Tip 1: Blijf op X
We beginnen met de ophef over X, voorheen Twitter. Je kunt allerlei morele bezwaren hebben tegen X. Denk aan de veelheid aan nepaccounts, aan desinformatie en de kwestieuze Elon Musk als eigenaar. Toch zou een gemeente gewoon op X kunnen blijven. In de basis is het een communicatiemiddel waar veel mensen op zitten, zegt Felter. Het bereik is goed en mensen gaan op X zoeken bij actuele gebeurtenissen. X is veel sneller dan een website.
X is misschien een moeilijke morele kwestie voor een kerk, maar misschien kan dat geweten worden geparkeerd. Je kunt ervoor kiezen om niets te doen, en dan bereik je zeker niets. Ga experimenteren, zegt Felter, en zoek het gevaar een beetje op. Kerken kunnen de rozen op een vuilnisbelt zijn, het zout der aarde dat zuivert en bederf weert.
Tip 2: Kies doelbewust je socialmedia-platformen
In de discussie of een kerk op X blijft of niet, komt een andere vraag aan de orde. Er komen alternatieven en nieuwe social media als Threads, Mastodon, Twitch, BeReal of Discord. Ga je daar als kerk wat mee doen?
Als eerste bepaal je je doelgroepen. Felter koos bij de PKA andere kanalen dan er bij zijn hogeschool worden gebruikt. In plaats van Facebook gebruikt de hogeschool TikTok in de socialmedia-mix, want daar zitten de studenten. Met andere woorden: als je een kerk bent met veel jongeren, dan is TikTok een goede keuze. Gebruik de social media waar de mensen zijn waarmee je in gesprek wilt gaan.
Tip 3: Denk in korte campagnes
Een campagne is de vakterm om in korte tijd met social media veel aandacht te genereren voor een specifiek onderwerp. Bij de PKA gebruikten ze bij campagnes de website en daarnaast Facebook, Twitter en Instagram. Twee campagnes sloten aan bij het kerkelijk jaar. Rond Pasen was er vooral binnenkerkelijke aandacht. Met Kerst werd gepoogd aan te haken bij iedereen voor wie Kerst pas af is met een kerstdienst. Er werd bewust gebruikgemaakt van de accounts van de jongeren in de kerk, alsook van die van de pioniersplekken. Aan het begin van een campagne was het vooral Facebook, want daar zijn senioren die van plaatjes delen houden, zo schetst Felter. Daar werden ook relevante bijbelcitaten gedeeld.
Tip 4: Maak een plan met een goede structuur
Een valkuil is dat je overal en altijd aan mee wilt doen, maar te weinig mensen hebt om dat vol te houden. De volgers merken dan vanzelf dat er geen goede structuur voor online communicatie is, niet daadkrachtig en eenduidig. Dat is niet goed voor het imago van je gemeente. Bedenk vooraf een goed plan en inventariseer. Bedenk het onderwerp. Deel dat op in kleine stukken content. Bepaal hoeveel vrijwilligers kunnen helpen. Beter nog, zet er gericht iemand op, tipt Felter. Dan heb je de meeste impact en is het organisatorisch te overzien. Je kunt een schema maken wanneer en op welk tijdstip je een post publiceert. Dat monitor je en stel je bij op de momenten dat het nodig is.
Tip 5: Kies het juiste tijdstip
Onderzoeksbureaus als Newcom, Coosto en Sprout Social publiceren geregeld de ‘beste tijdstippen’ voor social media. Felter adviseert daar niet te veel op te focussen. Bij de PKA merkten ze dat mensen zeer vroeg actief waren,al om 6.00 uur in de ochtend. Dat was voor hen het juiste tijdstip. Onderzoek wat de beste tijdstippen voor je eigen gemeente zijn. Vraag het enkele mensen uit je doelgroepen.
Tip 6: Denk als Femke Bol en wees jezelf
Sergio Felter denkt dat gemeenten veel van atlete Femke Bol kunnen leren. “Je hoeft niet van hordelopen te houden, zij is compleet zichzelf." Haar TikTok en Instagram vertellen haar verhaal. Doe je niet beter voor, want dan val je door de mand. Zodra geïnteresseerde mensen zich verder gaan informeren, klopt het beeld dat ze van de kerk krijgen niet. Je krijgt het Tata Steel-effect. Wel roepen dat je met het milieu bezig bent, maar als je langs de fabrieken fietst of hardloopt, zie je rook en het stinkt.
Tip 7: Blijf op social media met je unique selling point
De kerk hoort op social media, besluit Felter. Je hebt altijd nieuws dat prikkelt en deelbaar is. Tekst of muziek. Muziek is altijd in de kerk en daarmee raak je mensen. Je hebt een achterban voor orgelmuziek. Misschien toch maar Joost Klein op het orgel of het klokkenspel in de toren. Why not?
Zoek je unique selling point waarmee je de aandacht van mensen trekt. Daarbij is positieve communicatie belangrijk: een glimlach is niet voor niets een kromming die alles rechtzet.
In Amsterdam-Noord leest een predikant in gewone kleding voor aan haar kind. Of een predikant in gesprek met een juriste. Vrijwilligers in een gemeente zouden het gesprek kunnen aangaan met de predikant om te bespreken wat zij of hij leuk vindt. Zo kies je je unieke positie en dat breng je naar buiten. Het hoeft helemaal niet hoogdravend te zijn, zegt Felter. Zelf heeft hij een filmpje geüpload vanuit zijn medewerking aan de communicatie omtrent de ramp met de MH17. Dit filmpje is vaak bekeken.
Socialmedia-cijfers
In dit artikel komen bekende en minder bekende socialmedia-kanalen langs. Het gebruik op een rij:
- 14,3 miljoen Nederlanders gebruiken social media dagelijks, gemiddeld 2 uur. De leeftijdsgroep 20-39 jaar gebruikt gemiddeld 6 platformen en is het meeste online: 2,5 uur per dag. Ouderen van 65-79 jaar gebruiken 3 platformen en tachtigers zeker twee. 65-plussers zijn iets minder dan 2 uur per dag actief op social media.
- Van deze Nederlanders denkt meer dan 4 miljoen weleens om social media te minderen, omdat zij zich minder gelukkig voelen door het gebruik. Dat geldt vooral voor millennials.
- De meestgebruikte social media zijn WhatsApp, Facebook, YouTube, Instagram en LinkedIn. Vooral TikTok, Instagram en X groeien.
- TikTok is bij tieners al populairder dan Instagram en je vindt deze doelgroep nooit op Facebook. Dat geldt ook voor twintigers. Die groep bereik je het beste via Whatsapp (80% dagelijks gebruik), Instagram (60%) en Snapchat (50%).
- Van de kleintjes is het besloten community Discord het groots met 1,8 miljoen gebruikers. Threads, Mastodon, Twitch en BeReal hebben rond de 1 miljoen gebruikers. Threads en BeReal lijken hun momentum te hebben gehad.
(cijfers van het Nationale Social Media Onderzoek 2024 van Newcom)
Lees meer in de online serie Kerk & Communicatie:
Illustratie: Marijke ten Cate
