Als algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond maakte Piet Vergunst (64) de eenwording van de kerk van dichtbij mee. Twintig jaar Protestantse Kerk vindt hij reden voor de kerk om zich te bezinnen op haar identiteit vandaag de dag. “God zorgt er zelf voor dat zijn werk in ons land en in de kerk doorgaat."
- sinds april 2000 algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, sinds 1995 lid van het bestuur. Hij was aanwezig op de vergadering van de hervormde synode op 12 december 2003 waar het besluit tot eenwording viel.
- sinds 1995 lid van de redactie van De Waarheidsvriend, van januari 2002 tot oktober. 2024 hoofdredacteur
- is sinds 1983 gemeentelid van de hervormde Eben-Haëzerkerk in Apeldoorn
De Protestantse Kerk bestaat 20 jaar. Reden voor een feestje?
“In het licht van de kerk der eeuwen is 20 jaar slechts een voetnoot, en dus geen reden tot een feestje. Het twintigjarig bestaan kan wel een reden zijn voor de kerk om zich af te vragen wat haar identiteit vandaag is, wat ze belijdt in het algemeen maar vooral ten aanzien van Jezus Christus, die het fundament is van de kerk. Daarnaast kan terugkijken een reden zijn om je te bezinnen op wat er de afgelopen 20 jaar gebeurd is. De krimp van de kerk is aangrijpend en blijft een reden om waakzaam te zijn, te volharden in het geloof en te blijven in hetgeen ons geleerd is.”
Hoe keek je zelf aan tegen de eenwording 20 jaar geleden?
“Als eerste denk ik terug aan de spanning die er jarenlang was op weg naar de kerkvereniging. Het onderwerp stond vanaf de jaren negentig altijd hoog op onze agenda tijdens vergaderingen van het bestuur van de Gereformeerde Bond. Ik ben sinds mijn aantreden als algemeen secretaris naar talloze gemeenteavonden geweest om voorlichting te geven. Je voelde dan dat het om het belijden van de kerk ging. Mensen waren daar hartstochtelijk op betrokken. Het is goed dat men de belijdende grondslag van de kerk zo wezenlijk vindt.
Ook was het lutherse belijden toen steeds onderwerp van gesprek en waar dit afweek van de gereformeerde belijdenis. We spraken over de Augsburgse Confessie als een van de grondleggers van de kerk. Nu we twintig jaar verder zijn denkt de synode in ‘Duurzaam luthers’ na over hoe er voor de lutherse gemeenten toekomst is. Dus wat toen heel relevant was, staat nu in een ander perspectief.
Als gemeentelid heeft de kerkvereniging voor mij niet veel verandering gebracht, maar in veel hervormde gemeenten leidde de landelijke eenwording tot een plaatselijke scheuring. Die trok door gemeenten, door families en door gezinnen, tot op de dag van vandaag. Dat blijft verdrietig en in Bijbelse zin is scheuring en verdeeldheid zonde."
We zijn 20 jaar verder. De Protestantse Kerk verliest jaarlijks tienduizenden leden en kerksluiting is bijna aan de orde van de dag. Waarom zou een mens nog lid worden van de kerk?
“Omdat een mens ook vandaag de dag moet weten wat het eigene van de kerk is. Voor de overheid worden we op één lijn gezet met allerlei maatschappelijke organisaties. Maar het unieke van de kerk is dat het de plaats is waar Christus samenwoont met zondaren, waar in de verkondiging het kruis van de Here Jezus omhoog geheven wordt als middel tot bevrijding en tot vergeving van onze schuld voor God. De maatschappij kan - in onze prestatiecultuur - vaak hard en genadeloos zijn, maar de kerk is dé plaats waar vergeving, genade en liefde gevonden mogen worden, waar we als broeders en zusters mogen samenleven en omzien naar elkaar.”
Veel kerken willen met hun tijd meegaan en proberen allerlei nieuwe vormen uit om mensen te binden, maar het lijkt vechten tegen de bierkaai. Moeten kerken ophouden met experimenteren?
“Enerzijds is het evangelie inhoudelijk te heilig om ermee te experimenteren, anderzijds zijn de vorm en de verwoording niet in beton gegoten. Je moet nadenken hoe je in deze tijd op een goede manier de boodschap doorgeeft. Ik denk dat we ons daarin moeten blijven focussen op de essenties van kerk-zijn: het gezag van de Bijbel, het eigene van de eredienst en de prediking, de betekenis van het ambt en het huwelijk als een instelling die heilig gehouden moet worden. Vernieuwing gaat de kerk niet redden, als we de inhoud niet voorop blijven zetten.”
Hoe kijk je aan tegen de komende 20 jaar Protestantse Kerk? Wat verwacht je en wat hoop je?
“Belangrijk is dat we niet naar aantallen kijken of ons erdoor laten verlammen, maar dat we zien naar onze roeping. In Openbaring 3 wordt Johannes opgeroepen om aan de gemeente van Filadelfia te schrijven ‘want u hebt weinig kracht en toch hebt u Mijn woord in acht genomen en Mijn Naam niet verloochend’. Daar gaat het om in de kerk, ook nu. Statistisch is het te verwachten dat de neergang verdergaat, tegelijk zie je op veel plaatsen de heilige Geest aan het werk. Komend jaar starten er meer studenten theologie aan hun opleiding dan vorig jaar. Er is vurig voor gebeden in veel gemeenten. Ook hierin gaat God verder met de realisering van zijn Koninkrijk.
Psalm 90 begint met de woorden ‘U bent ons een toevlucht geweest van generatie op generatie’. We mogen ook met de komende generatie de toevlucht tot God nemen. Hij zorgt er zelf voor dat zijn werk in ons land en in onze kerk doorgaat. We hebben daar wel een verantwoordelijkheid in, denk aan catechese in de gemeenten maar ook in huisgodsdienst en geloofsopvoeding, belangrijke dingen in deze tijd."
Lees meer in de serie over 20 jaar Protestantse Kerk:
