Wat zijn de taken van de classicale vergadering?

De classis

Het woord classis werd in het verleden onder andere gebruikt om een vloot aan te duiden. De classis (meervoud classes) is dus te vergelijken met een groep boten die samen op vaart. Zelfstandig, maar op elkaar betrokken. Het beeld van de vloot vertelt ons hoe we als Protestantse Kerk kijken naar de gemeente. Het hart van het kerk-zijn klopt in de plaatselijke gemeente. Daar wordt de Schrift gelezen, worden de sacramenten gevierd, wordt naar elkaar omgezien. Tegelijk staan we niet geïsoleerd op onszelf. We varen samen op, ieder op zijn eigen 'bootje'. We zijn aan elkaar gegeven om elkaar te ondersteunen, te inspireren, te prikkelen. Lokaal zijn we gemeente, samen vormen we de Protestantse Kerk. De classicale vergadering heeft daarbij een eigen roeping: ze ziet erop toe dat gemeenten hun roeping en taak nakomen.

De kerkorde verwoordt het zo: ‘De classicale vergadering geeft leiding aan het leven en werken van de classis en geeft daarin gestalte aan de verantwoordelijkheid van de gemeenten voor elkaar en voor de gehele kerk, alsmede aan de verantwoordelijkheid van de kerk voor de gemeenten.’

De classicale vergadering

Iedere classis heeft een classicale vergadering. Deze vergadering wordt gevormd door ten minste 20 en ten hoogste 30 ambtsdragers van tot de classis behorende gemeenten, en de classispredikantVerder lezenWat zijn de taken van een classispredikant?. Zij komen minstens drie keer per jaar bij elkaar. De classicale vergadering is de plek waar ambtsdragers uit verschillende gemeenten elkaar ontmoeten. Er wordt gereflecteerd op ontwikkelingen in de gemeenten en in de samenleving. Belangrijke taken van de classicale vergadering zijn onder meer het signaleren van wat leeft in gemeenten, het gestalte geven aan de verantwoordelijkheid van gemeenten voor elkaar en het stimuleren van nieuwe vormen van kerkelijke presentie. Mede op basis daarvan stelt de classicale vergadering het beleidsplan voor het leven en werken van de classis vast.

Het breed moderamen

Daarnaast is er een breed moderamen van de classis, bestaande uit de classispredikant, de preses, de scriba en ten minste vier andere leden. Zij komen minimaal acht keer per jaar bij elkaar. Het breed moderamen staat dichter bij de praktijk van het gemeenteleven. In het breed moderamen wordt gesproken over concrete situaties in diverse gemeenten. De classispredikant speelt in deze bespreking een belangrijke rol. Hij of zij heeft veel contacten met voorgangers en kerkenraden. Het breed moderamen heeft de bevoegdheid besluiten te nemen, zoals het geven van toestemming om te beroepen en het nemen van maatregelen in gemeenten waar spanningen zijn. Het breed moderamen draagt daarnaast zorg voor de uitvoering van het classicale beleid.

Het moderamen  

Ook is het breed moderamen de plek om met elkaar te brainstormen over beleid in de classis. Het moderamen van de classicale vergadering wordt gevormd door de preses, de scriba en de classispredikant. Het moderamen bereidt de bijeenkomsten van de classicale vergadering en het breed moderamen voor, en voert besluiten van formele of administratieve aard uit. Het moderamen kan ook besluiten uitvoeren die niet uitgesteld kunnen worden. In een latere vergadering van het breed moderamen of de classicale vergadering legt het moderamen hier verantwoording van af.

Verschillende taken

Op het bordje van de classicale vergadering rusten verschillende taken. Zo benoemt ze personen in commissies en colleges. Richting gemeenten in de classis kan ze bijvoorbeeld de grenzen van een gemeente bepalen. Ook is ze betrokken bij diverse stappen in het beroepingswerk van een gemeente. Zo beoordeelt het breed moderamen of de gemeente voldoende gezocht heeft naar mogelijke samenwerking met andere gemeenten en of het werkplan voor de te beroepen predikant in overeenstemming is met de grootte van de formatie en het beleidsplan.

Taken van het breed moderamen

Bij een krimpende kerk

Als het gaat om de ‘krimpende kerk’ heeft de classicale vergadering een onmisbare rol. Het breed moderamen gaat op verzoek of uit eigen initiatief in gesprek met gemeenten over mogelijke samenwerking. Dat kan samenwerking op deelgebieden zijn of zelfs een samengaan. In het uiterste geval heeft het breed moderamen de bevoegdheid om gemeenten op te heffen of onder te brengen in een samenwerkingsvorm. Als een gemeente de voorgeschreven bestuurlijke last niet meer kan dragen, kan het breed moderamen een kleinere kerkenraad toestaan dan de kerkorde voorschrijft, het college van kerkrentmeesters en college van diakenen tot één college samenvoegen, of de taken van deze colleges laten uitvoeren door de kerkenraad of door derden. 

Richting voorgangers

Daarnaast heeft het breed moderamen een verantwoordelijkheid richting de voorgangers binnen de classis. Zo is het betrokken bij de voorbereiding van de verkiezing van een predikant in een gemeente, kan het een preekconsent en sacramentsbevoegdheid aan een kerkelijk werker verlenen, een predikant met een bijzondere opdracht beroepen, en structurele hulpdiensten door een predikant aan een gemeente verlengen.

Bij spanningen en conflicten

Ook als het in een gemeente moeizaam loopt heeft het breed moderamen een rol. Het heeft dan de bevoegdheid om predikanten voor een bepaalde periode geheel of gedeeltelijk vrij te stellen van werk (ord. 3-19), het college van ambtsontheffing te vragen om een oordeel uit te spreken over een predikant (ord. 3-20), een predikant op eigen verzoek los te maken van de gemeente (ord. 3-26-4), te besluiten dat een ambtsdrager (niet-predikant) zich voor een bepaalde periode geheel of gedeeltelijk onthoudt van werkzaamheden (ord. 4-11-1) en om een gravamen - een bezwaarschrift over het belijden van de kerk - te behandelen. Hierbij is soms ook het classicale college voor de visitatie betrokken.

In de synode

Iedere classicale vergadering vaardigt een aantal leden af naar de generale synodeVerder lezenWat doet de generale synode precies?, de ambtelijke vergadering van de Protestantse Kerk. Daarnaast participeren de voorzitters en een ander moderamenlid in het afstemmingsoverleg. In dit overleg worden het classicale en het landelijke beleid op elkaar afgestemd. Hierin zijn ook de dienstenorganisatie en de generale synode vertegenwoordigd.

Een andere taak van de classicale vergadering is considereren. Plaatselijke gemeenten krijgen de gelegenheid hun reactie te geven op kerkordelijke voorstellen van de synode. Op grond van de reacties uit de gemeenten spreekt de classicale vergadering hierover en stemt al dan niet (gedeeltelijk) in met de voorgestelde kerkordewijzigingen. De synode weegt het oordeel van de classicale vergaderingen mee in de uiteindelijke besluitvorming. 

Classicale colleges

Onder iedere classicale vergadering vallen vier zelfstandig werkende colleges: het classicale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen (CCBG), het classicale college voor het opzicht (CCO), het classicale college voor de visitatieVerder lezenWat zijn de taken van een college voor de visitatie? (CCV) en het classicale college voor de behandeling van beheerszaken (CCBB).

Meer lezen

• Kerkorde - ordinantie 4 artikel 14 en 15
• Leve de classis. Handboek voor de classicale vergaderingen van de Protestantse Kerk in Nederland'.

Illustratie: Linda Verholt