Geestelijk verzorger

De nieuwe regeling ligt vast in een kerkordelijke regeling en een aanvullend besluit, dat het moderamen hierover op 29 januari 2021 heeft genomen. 

Om de zending goed te regelen is een ordinantiewijziging noodzakelijk: vrijgevestigd geestelijk verzorgers zijn een beroepsgroep die nog niet is opgenomen in de kerkorde. De kerkorde spreekt namelijk alleen van predikanten en kerkelijk werkers met een bijzondere opdracht verbonden aan een instelling. Voor vrijgevestigde geestelijk verzorgers gaat dit natuurlijk niet op: zij werken als zelfstandige en hebben geen arbeidsovereenkomst bij een instelling. Daarom moet de kerkorde verruimd worden naar vrijgevestigd geestelijk verzorgers. 

De kerkordelijke regeling is beschreven in enerzijds een ordinantiewijziging in eerste lezing, al vastgesteld in juni 2020. Deze zal binnenkort ter consideratie aan de kerkenraden worden toegezonden. Dit is nog niet eerder gebeurd omdat eerst nog het aanvullend besluit genomen moest worden.

Normaal gesproken maakt een ordinantiewijziging in eerste lezing nog geen geldend kerkrecht, maar in dit geval is de inhoud van deze ordinantiewijziging tevens vastgelegd in een voorlopige maatregel van het generale college voor de kerkorde (GCKO, een zgn. ‘correctie’ in de zin van overgangsbepaling 2 bij de kerkorde). Deze voorlopige maatregel is geldend totdat de synode over de zaak in tweede lezing heeft beslist. Daarnaast zijn er aan het besluit van het moderamen intensieve (digitale) besprekingen in de synode vooraf gegaan. 

Het besprokene is terug te vinden in de Q&A:

De nieuwe regeling binnen onze kerk houdt in dat:

1. een ambtelijke vergadering (d.w.z. een kerkenraad of een classicale vergadering) ...
2. aan een geestelijk verzorger die als zelfstandige (‘zzp-er’, d.w.z. zonder arbeidsovereenkomst bij een instelling) ...
3. thuiswonende cliënten wil bijstaan en ...
4. daarvoor een vergoeding van de overheid ontvangt ...
5. een ‘zending’ kan geven.

Dit laatste houdt in dat men de geestelijk verzorger, indien betrokkene een predikant-geestelijk verzorger is, kan beroepen met een bijzondere opdracht (ord. 3-23), of als diegene kerkelijk werker is, een bijzondere opdracht kan verlenen (ord. 3-13). Hiervoor dient betrokkene aan een aantal voorwaarden (gesteld vanuit de overheid, branche en kerk) te voldoen. Deze worden door verschillende instanties gesteld, zie het schema hieronder: 

Aanvullende bepalingen

Naast de voorwaarden die de overheid en de branche stellen, zijn ook enkele aanvullende bepalingen vastgesteld door de synode, die met name ingaan op de ambtelijke binding van geestelijk verzorgers met de kerk, kwaliteitsborging, geen ‘dubbele pet’ van een gemeentepredikant die ook werkt als geestelijk verzorger, en bijscholing. 

Of betrokkene aan deze voorwaarden voldoet, wordt voor predikanten namens het moderamen gecontroleerd als voor betrokkene een aanvraag wordt ingediend (zie ord. 3-23-1). Voor kerkelijk werkers gebeurt dit namens het Breed Moderamen van de Classicale Vergadering (BMCV) als de regeling, als bedoeld in ord. 3-13, ter goedkeuring wordt voorgelegd. 

De band met de ambtelijke vergadering en het behoefteonderzoek

Een onderdeel van de ‘zending’ die een ambtelijke vergadering verstrekt is dat de geestelijk verzorger contact onderhoudt met een begeleidingscommissie, die door de ambtelijke vergadering wordt ingesteld. 

Deze begeleiding is onderwerp van een breed behoefteonderzoek dat de Protestantse Kerk samen met de Protestantse Theologische Universiteit in de komende tijd onder geestelijk verzorgers zal houden. Het is de bedoeling dat dit zal leiden tot een invulling van de begeleiding die zinvol is voor de geestelijk verzorgers en de kerk. Een commissie, zoals de kerkorde noemt, zal daar ook een rol bij spelen, maar dit moet nog verder worden ingevuld. De invoering van de regeling hoefde hier naar de opvatting van het moderamen niet op te wachten. Dit betekent dat wanneer een geestelijk verzorger nu een zendingsaanvraag doet, diegene er rekening mee dient te houden dat er in de loop van dit jaar nog duidelijkheid zal komen over de wijze waarop de zending precies wordt ingevuld, op basis van de uitkomsten van het behoefteonderzoek.