Pionier alert reagerend!
Je wilt als gemeente of als missionair gezelschap iets doen met een specifieke groep of in een bepaalde buurt. Hoe weet je dan dat dit inderdaad de buurt of goep is waarvoor je geroepen bent? Waar begin je, wat ga je doen en met wie? En hoe voorkom je hierbij dat je iets gaat doen waar niemand op zit te wachten? Het antwoord op deze vragen is: bezint voor je begint en blijf 'alert reagerend'. Dit is een kernwaarde bij het pionieren.
Verdiep je voortdurend in de omgeving waar je pioniert. Ga bij jezelf na hoe jij je verhoudt tot de mensen die daar leven en wat jij hen te bieden hebt. Bedenk tegelijk wat jij van hen kunt leren. Betrek hierbij het perspectief van God en van de bredere kerk. Kijk, luister, lees, bid, bespreek en reageer. Over deze ontvankelijke en alert reagerende houding ten aanzien van de omgeving, jezelf, God en de bredere kerk gaat het kernthema 'viervoudig luisteren'. Een pionierteam 'moet zich haasten om te luisteren.' (Jakobus 1:19)
Verder op deze themapagina:
- Inhoudelijke hoofdlijnen
- Plaatsbepaling in de pioniersreis
- Leermodule voor lokale pionierteams
- Andere leermiddelen rond viervoudig luisteren
- Kies gericht het materiaal dat nu bij jouw proefplek past!
Viervoudig luisteren op hoofdlijnen
Viervoudig luisteren is een houding en hulpmiddel bij het pionieren met proefplekken. Het is het eerste aandachtsgebied waar je tijdens de pioniersreis doorheen reist. Daarna blijft alert reageren vanuit een open en ontvankelijke basishouding een kernwaarde. Hiermee zoek je voortdurend naar aansluiting bij Gods missie in de omgeving. Het belangrijkste doel van viervoudig luisteren is koers bepalen voor je proefplek en onderscheiden waar het op aan komt. Je luistert hierbij naar God vanuit vier invalshoeken:
- De Bijbel en gebed
- De omgeving
- De eigen groep
- De bredere kerk
Het begint met de Bijbel en gebed. Daar kom je ook telkens weer terug. Hierdoor word je gevormd om steeds meer vanuit Gods perspectief om je heen te kijken en om te luisteren naar zijn 'stem' in de omgeving, de eigen groep en de bredere kerk. Een passend gebed uit de Bijbel en bijgeborende geloofspraken hierbij zijn: 'Maak mij (=> ons), HEER, met uw wegen vertrouwd, leer ons uw paden te gaan. (...) Wie nederig zijn leidt Hij in het rechte spoor, Hij leert hun zijn paden te gaan. (...) Aan wie in ontzag voor Hem leven, leert de HEER de rechte weg te kiezen.' (Psalm 25:4, 9 en 12)
Hoe je viervoudig luisteren op je eigen plek en op je eigen manier in praktijk kunt brengen, ontdek je met het materiaal op deze themapagina. Dit richt zich primair op proefplekken, maar voor gevestigde gemeenten is viervoudig luisteren net zo essentieel. Met hier en daar een kleine vertaalslag kunnen zij er daarom ook goed gebruik van maken.
Viervoudig luisteren in de pioniersreis
De pioniersreis staat voor de experimentele ontwikkeling van een proefplek. Deze reis doorloopt een aantal aandachtsgebieden en heeft een cyclisch karakter:
Viervoudig luisteren is het eerste aandachtsgebied bij de start van de pioniersreis. Tijdens de hele reis is alert reageren een kernwaarde. Lees hier meer over de pioniersreis.
Leermodule voor lokale pionierteams
De leermodule bij viervoudig luisteren bestaat uit drie teamsessies:
- Een basissessie over vier richtingwijzers bij het pionieren
- Een verdiepende sessie over luisteren met de Bijbel en gebed
- Een verdiepende sessie over luisteren in de omgeving
Het benodigde materiaal is hieronder te vinden. Bij elke sessie is de inhoud kort beschreven en kan alvast de docerende video bekeken worden. Per sessie is er een gesprekshandleiding, een PowerPointpresentatie en een document met overige bijlagen. Onder deze leermodele staat een tool voor het bepalen van een vervolgroute na elke teamsessie.
Kijk hier alvast de oriëntatievideo bij viervoudig luisteren. Daarin delen een aantal pioniers hun eigen gedachten en ervaringen rond dit kernthema.
Basissessie over vier richtingwijzers bij het pionieren
Deze sessie is bedoeld voor teams die iets willen betekenen voor de mensen in hun dorp of stad. Je maakt nader kennis met vier invalshoeken om te luisteren. Daarbij is het uitgangspunt dat God 'spreekt' via deze invalshoeken. Aan het eind van de sessie ben je in staat om door luisterend richting te bepalen en plannen te maken. En om tijdens de uitvoering van je plannen open en ontvankelijk te blijven, zodat je steeds opnieuw koers kunt bepalen tijdens je pioniersreis.
Docerende video bij deze sessie:
Downloads bij sessie:
Verdiepende sessie over luisteren met de Bijbel en gebed
Deze sessie is bedoeld voor teams die willen leren hoe je luistert of kijkt vanuit Gods perspectief. Je leert hoe je kunt luisteren met de Bijbel en gebed en waarom dat belangrijk is. Hiervoor worden verschillende vormen aangereikt. Aan het eind van de sessie ben je beter in staat om met de Bijbel en gebed te luisteren naar God. Dit helpt je om vanuit zijn perspectief te pionieren in je omgeving, met je kerngroep en in verbinding met de bredere kerk.
Docerende video bij deze sessie:
Downloads bij deze sessie:
Verdiepende sessie over luisteren in de omgeving
Deze sessie is bedoeld voor teams die zich willen onderdompelen in de omgeving. In de omgeving leven mensen waarmee de initiatiefnemers voor een proefplek zich wil verbinden, in hun situatie. Het geheel van mensen in hun omgeving en omstandigheden wordt ook wel de ‘context’ genoemd. Je leert in de context te luisteren aan de hand van vier werkwoorden: zijn, zien, lezen en praten. Aan het eind van de sessie ben je in staat om dit toe te passen in de omgeving van je proefplek en in de manier waarop je pioniert.
Docerende video bij deze sessie:
Downloads bij deze sessie:
Tool voor het bepalen van een vervolgroute
Elke teamsessie eindigt met de vraag: hoe nu verder met de pioniersreis? Op basis van inzichten en conclusies die je als team tijdens de sessie opdoet, bepaal je samen een vervolgroute. Er is een tool beschikbaar die hierbij kan helpen.
Andere leermiddelen rond viervoudig luisteren
Leermiddelen van de Protestantse Kerk
- Hoofdartikel bij viervoudig luisteren
- Samenvatting van het hoofdartikel
- Video over 'loslaten en uitspreken' in een luisterende basishouding
- Routekaart door de online leeromgeving voor diaconale proefplekken
De volgende leermiddelen zullen binnenkort gepubliceerd worden:
- Werkvormen voor het luisteren met de Bijbel en gebed
- Stappenplan voor meditatief luisteren in de omgeving
- Tips bij het luisteren in de omgeving
- Praktijkverhaal bij viervoudig luisteren
Leermiddelen van partners
Binnenkort volgt hier een overzicht van wat partners van de Protestantse Kerk te bieden hebben bij dit kernthema.
Belangrijk aandachtspunt bij deze leeromgeving
In het geheel van de online leeromgeving staan 47 inspirerende video's. Hierbij is compleet uitgewerkt materiaal te downloaden voor in totaal 32 teamsessies. De gesprekshandleiding voor elke sessie bevat twee keuzeopties per onderdeel. Je kunt er dus zelfs 64 teamsessies van maken. Daarnaast zijn er zijn ook nog andere leermiddelen beschikbaar, zoals artikelen. Dit moet je niet allemaal tegelijk willen bekijken, lezen en bespreken met je team! De pioniersreis, zoals de ontwikkeling van een proefplek hier wordt genoemd, duurt gemiddeld 6-10 jaar. Je kunt er dus ruim de tijd voor nemen en zelf op een bepaald moment iets kiezen dat dan voor jouw team het meest relevant is.
